Ποιος θα βαστήξει τα παιδιά μας στη Βόρεια Ήπειρο;»

Το μπλοκ %name διαγράφηκε.Σύντομη περιγραφή του μπλοκ σας. Χρησιμοποιείται στη σελίδα επισκόπησης των μπλοκ.

Ποιος θα βαστήξει τα παιδιά μας στη Βόρεια Ήπειρο;»
Ερήμωσαν τα σχολεία κι έκλεισαν, αφού δεν υπάρχουν μαθητές μετά και το νέο κύμα φυγής
ΑΠΟΣΤΟΛΗ: Γιώργος Κυρούσης, Γιάννης Σεφεριάδης

«Δεν έφυγα ποτέ μου από το χωριό. Το θυμάμαι ζωντανό. Τα τελευταία χρόνια όμως τα παιδιά έφυγαν. Τρεις κόρες έχω και δύο γιους. Εδώ και χρόνια μένουν στη Ραφήνα. Έβλεπα τις προάλλες στην τηλεόραση τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, που κατάγεται από εδώ δίπλα, σε ένα ελληνικό σχολείο στο Βιετνάμ και σκέφτηκα: ενώ προσέχουμε τα ελληνικά σχολεία τόσο μακριά, αφήνουμε τα εδώ χωριά να ερημώνουν...».

O 77χρονος Χριστόφορος Κατσάνος είναι ένας από τους δέκα κατοίκους- το καλοκαίρι γίνονται 1.000- του χωριού Σχωριάδες στη Βόρεια Ήπειρο. «Όσο ρήμαξαν τα ελληνικά χωριά στην περιοχή της Ηπείρου τα τελευταία 60 χρόνια, τα χωριά εδώ στην Βόρεια Ήπειρο ρήμαξαν μέσα σε 10-15 χρόνια λέει στα «ΝΕΑ». «Μεγάλη βοήθεια έχουμε από τον Αρχιεπίσκοπο Αλβανίας Αναστάσιο. Ο άνθρωπος αυτός βοηθά όσο μπορεί. Χτίζει σχολεία, εκκλησιές και κάνει ό,τι είναι δυνατό για
«ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΥΠΑΡΞΟΥΝ
οι προϋποθέσεις για να αρχίσει η επιστροφή των ανθρώπων μας» λένε με μια φωνή οι τελευταίοι κάτοικοι στα χωριά της ελληνικής μειονότητας
να κρατηθούν ζωντανά τα χωριά. Αλλά ποιος θα βαστήξει εδώ τα παιδιά;».

Δεν έμεινε κανένας
Ένα τρίτο κύμα φυγής προς Ελλάδα διαπιστώνουν φέτος οι αρχές στα χωριά της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία. Την εικόνα περιγράφει με αριθμούς ο έπαρχος Κάτω Δρόπολης Δημήτρης Μιλιούκης. «Φέτος βρισκόμαστε σε ένα τρίτο κύμα φυγής μεταναστών προς την Ελλάδα, ύστερα από εκείνα του ΄90 και του ΄97. Πριν το ΄90 στα χωριά της Κάτω Δρόπολης ζούσαν 10.000 κάτοικοι της ελληνικής μειονότητας. Σήμερα είναι λιγότεροι από 2.000 και ο αριθμός συνεχώς μειώνεται. Πολλά σχολεία έκλεισαν από έλλειψη μαθητών, ενώ κι αυτά που λειτουργούν έχουν ελάχιστους. Χρειάζεται να υπάρξουν οι προϋποθέσεις για να αρχίσει η επιστροφή των ανθρώπων μας». Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ακόμη και ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Σαλί Μπερίσια, μιλώντας προ ημερών στη Δερβιτσάνη, έθεσε θέμα επιστροφής των Δροπολιτών στον τόπο τους, υποσχόμενος και μια σειρά έργων, ενώ έπλεξε και το εγκώμιο των Ελλήνων μειονοτικών, επισημαίνοντας: «... Η ελληνική μειονότητα είναι πανεπιστήμιο όχι μόνο για την Αλβανία αλλά και για άλλες χώρες...».

Σαν την Ελλάδα
«Ξεχωρίζουμε σε κάθε χωριό ποιοι μετανάστες γύρισαν από τα σπίτια που κτίζουν. Οι πετράδες της περιοχής δουλεύουν στην Ελλάδα και στα χωριά κτίζουν με υλικά όπως στην Ελλάδα. Αντί τα πέτρινα κτίρια και τις πέτρινες στέγες, βάζουν πλέον κόκκινο κεραμίδι», λέει ο γενικός πρόξενος της Ελλάδος στο Αργυρόκαστρο Γιάννης Ριζόπουλος.

Εξίσου σημαντική όμως είναι η μείωση των μαθητών της ελληνικής μειονότητας με αντίστοιχη μείωση του δικτύου των σχολείων. Τη σχολική χρονιά 1990-91 φοιτούσαν 6.434 μαθητές. Το 2007-8 μειώθηκαν σε μόλις 1.050 και φέτος φοιτούν λιγότεροι από 1.000.

Λουκέτο
Μόνο στον νομό Αργυροκάστρου μπήκε λουκέτο σε 5 σχολεία υποχρεωτικής 9χρονης εκπαίδευσης, ενώ σε πολλά οι σχολικές τάξεις δεν έχουν κανέναν μαθητή. Μέχρι το 1990, λειτουργούσαν περί τα 95 σχολεία στα χωριά της ελληνικής μειονότητας και σήμερα λειτουργούν 4 λύκεια σε Δερβιτσάνη, Βουλιαράτες και Λιβαδειά και δύο πρώτες τάξεις της μεσαίας Παιδαγωγικής Σχολής Αργυροκάστρου και 26 της εννιάχρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Λειτουργούν επίσης και τα μη δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα της Εκκλησίας της Αλβανίας, που είναι 7 νηπιαγωγεία, Εκκλησιαστικό Λύκειο Αργυροκάστρου, ΙΕΚ Αργυροκάστρου και Τεχνικό Λύκειο Μεσοποτάμου. Η λειτουργία αυτών των σχολείων οδήγησε στο κλείσιμο άλλων, αφού οι μαθητές τους φοιτούν πλέον σε αυτά.

Συνολικά, περίπου 200 εκπαιδευτικοί μειονοτικοί, από τους οποίους οι 65 στον νομό Αργυροκάστρου, διδάσκουν στα σχολεία με μηνιαίους μισθούς που δεν ξεπερνούν τα 230 ευρώ. Και το χειρότερο γι΄ αυτούς είναι ότι δεν θεωρούνται μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι και, όταν κλείνει ένα σχολείο, μένουν άνεργοι. «Το πρόβλημα των σχολείων της μειονότητας είναι σοβαρό και αποτελεσματική λύση δεν είναι ορατή στον ορίζοντα», δηλώνει ο Παντελής Παππάς, διευθυντής παιδείας Αργυροκάστρου για την ελληνική μειονότητα.

«Αντέξαμε στον πόλεμο, αλλά τώρα ερημώσαμε»

Ο ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ δρόμος περνά ανάμεσα από εκατοντάδες πολυβολεία που κατασκευάστηκαν επί Χότζα, ανάμεσα από παλιούς στρατώνες και ανεβαίνει στα χωριά της ελληνικής μειονότητας της Αλβανίας, Σωπική, Σχωριάδες και Πολίτσιανη. Στην επαρχία Πωγωνίου, σε μία από τις πιο απομονωμένες ελληνικές επαρχίες στον Νομό Αργυροκάστρου, πριν από χρόνια τα χωριά έσφυζαν από ζωή. Τώρα τα χωριά ερημώνουν και στα σχολεία κάθε χρόνο οι μαθητές λιγοστεύουν. Για τα τρία από τα χωριά της επαρχίας λειτουργεί ελληνικό σχολείο στο κεφαλοχώρι της περιοχής, την Πολίτσιανη, 15 χλμ. από τα ελληνοαλβανικά σύνορα.

«Έφυγαν οι νέοι»
«Χωριό κοντά στα σύνορα, κτήμα δίπλα στο ποτάμι προκοπή δεν κάνει...», λέει ο έπαρχος Πωγωνίου κ. Τάκης Μέντης. «Ο μέσος όρος ηλικίας των κατοίκων πλέον ξεπερνά τα 60 χρόνια. Δεν υπάρχουν δουλειές. Έφυγαν οι νέοι. Έκαναν τη ζωή τους στην Ελλάδα». Ο κ. Βασίλης Γκριμπίζης, 74 ετών, παλιός δάσκαλος του σχολείου στην Πολίτσιανη, λέει: «Μέχρι το 1977 που ήμουν δάσκαλος εδώ, θυμάμαι το σχολείο γεμάτο μαθητές.

Στο χωριό υπήρχαν 500 σπίτια πριν αρχίσουν να φεύγουν. Τα παιδιά μου πάει καιρός που τα έστειλα στα Χανιά. Τώρα έρχονται τα καλοκαίρια και τις γιορτές. Βαστήξαμε στον πόλεμο, βαστήξαμε στον εμφύλιο, τώρα όμως ερημώσαμε».

Η κ. Ελένη Τίγγου και η κ. Ζώγια Πατσάνη είναι οι μοναδικές δασκάλες στο σχολείο της Πολίτσιανης. Η κ. Ελένη, δασκάλα στο χωριό από το 1961, θυμάται το σχολείο με 120 μαθητές πριν από 10 χρόνια. «Κάθε πέρσι και περισσότεροι, 8 φέτος, 12 πέρυσι, 20 πριν από δύο χρόνια». «Τα τελευταία χρόνια ολοένα και φεύγουν τα παιδιά. Έρχονται τα καλοκαίρια οι παλιοί τους συμμαθητές, που φέυγαν για την Αθήνα και τους λένε, “εσείς τι κάθεστε ακόμη εδώ; Αλλού είναι η ζωή”». Ο τοίχος στον κεντρικό διάδρομο του σχολείου της Πολίτσιανης με φωτογραφίες από σχολικές τάξεις, από τον περασμένο αιώνα μέχρι και σήμερα, αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα. «Να, σε αυτή είμαι εγώ, κάτω δεξιά, στην τάξη του 1952 με τους 200 μαθητές. Τώρα βλέπεις μόνος σου...», λέει ο κ. Βασίλης δείχνοντας τη μοναδική έγχρωμη φωτογραφία με τα 12 παιδιά της τάξης του 2007. Ο κ. Θανάσης Σώρρης, ιδιοκτήτης του καφενείου και νοσοκόμος του χωριού, είναι από τους τελευταίους που επιλέγει ακόμη να μείνει και να σπουδάσει τα παιδιά του στο χωριό. «Η μεγάλη μου κόρη, η Άννα τελείωσε το Εννεατάξιο στην Πολίτσιανη και τώρα σπουδάζει λογίστρια στο Αργυρόκαστρο». Δίπλα η άλλη του κόρη, η 8χρονη Ευταλία, πηγαίνει στην Έκτη Τάξη του σχολείου. «Θα τελειώσει το σχολείο και θα πάει στο Αργυρόκαστρο να σπουδάσει», λέει ο κ. Θανάσης. Στην πλατεία του χωριού κοντά και η κ. Ξανθίπη Μπέλλου, 68 ετών. «Τα τελευταία χρόνια δεν αντέχω να μένω μόνη μου στο χωριό. Θυμάμαι το σχολείο, το χωριό παλιά που έσφυζε από ζωή και... δεν μπορώ. Κάθομαι με τα παιδιά μου στο Φάληρο τον χειμώνα». «Όλα άλλαξαν»
Στο χωριό Σωπική, 5 χλμ. από τα ελληνοαλβανικά σύνορα και το τελωνείο των Δρυμάδων, έχει 150 κατοίκους. Στα τέλη της δεκαετίας του ΄80 το σχολείο του χωριού αριθμούσε 120 μαθητές. Πέρυσι χτύπησε το κουδούνι τελευταία φορά. Οι φωνές των δύο τελευταίων μαθητών που κρατούσαν τις μικρές αίθουσες σώπασαν. «Όλα άλλαξαν τη δεκαετία του 1990 όταν άνοιξαν τα σύνορα και το καθεστώς στην Αλβανία εμπόδιζε τους Έλληνες. Τότε έφυγαν οι περισσότεροι», λέει ο έπαρχος Πωγωνίου κ. Μέντης.

Ο κ. Σπύρος Κότης, 29 χρόνων, μένει στη Σωπική κάθε καλοκαίρι και δουλεύει μέχρι το φθινόπωρο «Έφυγα 10 χρόνων από εδώ. Δεν αντέχαμε με το καθεστώς και με το που άνοιξαν τα σύνορα πήγα στην Αθήνα. Τώρα κάνω εκεί διάφορες δουλειές», λέει. Περπατώντας στο χωριό του θυμάται που ήταν 6 χρόνων και πήγαινε το γάλα στον κ. Χριστόφορο Κατσάνο, στους Σχωριάδες.

Πάνω από την κεντρική εκκλησία βρίσκεται το σχολείο, ένα μεγάλο πέτρινο κτίσμα. Η οροφή του πεσμένη, το πάτωμα σαπισμένο, πεταμένα βιβλία, μαθητολόγια του 1987 και στοιβαγμένα θρανία. Βγαίνοντας από τη μεγάλη πόρτα, ο κ. Κότης λέει: «Εδώ στην αλάνα, δίπλα στον μεγάλο πλάτανο, απέναντι από το σχολείο παίζαμε στα διαλείμματα. Τώρα είναι για τα πανηγύρια, το καλοκαίρι».

«Μεταφράζουμε μόνοι μας τα βιβλία»

«ΑΝΑΛΑΒΑΜΕ λόγω αδυναμίας της αλβανικής πλευράς τη μετάφραση, επιμέλεια και εκτύπωση των αλβανικών βιβλίων στην ελληνική γλώσσα για τους μειονοτικούς μαθητές, όπου χρειάζεται τοποθετούμε δασκάλους από την Ελλάδα και έχουμε αναλάβει την ανακαίνιση σχολικών μονάδων», λέει ο μορφωτικός ακόλουθος της ελληνικής πρεσβείας κ. Γιάννης Γερασιμίδης: «Αναζητούμε επίσης κατάλληλους χώρους για ανέγερση σύγχρονων διδακτηρίων. Αν και η παροχή δημόσιας μειονοτικής εκπαίδευσης είναι υποχρέωση της αλβανικής κυβέρνησης, εμείς παρεμβαίνουμε όπου υπάρχουν κενά, λύνοντας προβλήματα και διευκολύνοντας την ομαλή λειτουργία των σχολείων».

http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&c ... id=1405968