Βουθρωτό: ένα στολίδι Πολιτιστικής Κληρονομιάς στην Βόρειο Ήπειρο

Το μπλοκ %name διαγράφηκε.Σύντομη περιγραφή του μπλοκ σας. Χρησιμοποιείται στη σελίδα επισκόπησης των μπλοκ.

Στον δρόμο του προς την αρχαία Ιταλία, ο Αινείας σταμάτησε σε μια περιοχή στην ακτή που βρισκόταν απέναντι από την Κέρκυρα. Εκεί -σύμφωνα με τον Βιργίλιο- είδε να απλώνεται μπροστά στα μάτια του «Μια μικρή Τροία»: μία πόλη όπου ο Βασιλιάς και η αυλή του τον υποδέχθηκαν μέσα σε ευρύχωρους πύργους. Το όνομα της πόλης ήταν Βουθρωτό και είχε ιδρυθεί από τον Ελενο, τον γιο του Βασιλιά Πρίαμου, ύστερα από την πτώση της Τροίας, στον 8ο αιώνα προ Χριστού.Σύμφωνα με την κλασική μυθολογία ο Έλενος, γιός του Πριάμου, φτάνοντας στην περιοχή θυσίασε έναν ταύρο, ο οποίος πληγωμένος κολύμπησε και πέθανε φτάνοντας στη στεριά. Το γεγονός ερμηνεύτηκε ως καλός οιονός, και ο τόπος ονομάστηκε Βουθρωτός — τραυματισμένος ταύρος

Το Βουθρωτό, αρχαιολογικός χώρος και αρχαία ελληνική πόλη  περίπου 20 χιλιόμετρα νότια από τους Αγίους Σαράντα φαίνεται σήμερα να βγαίνει από το σκοτάδι στο οποίο πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της προηγούμενης χιλιετίας. Παρ' όλα αυτά παραμένει -σύμφωνα με τα λόγια του Τζον Τζούλιους Νόριτς, ενός Βρετανού Βυζαντινολόγου- «η λιγότερο γνωστή, με την μικρότερη επισκεψιμότητα, αρχαιολογική περιοχή, που έχει πληγεί από τα σύγχρονα δεινά του πολιτισμού στο μικρότερο βαθμό», σε σχέση με τις αντίστοιχες της Μεσογείου. Αυτό το οφείλει κυρίως στο γεγονός ότι βρίσκεται στη Νότιο Αλβανία (Βόρειο Ήπειρο). Κατά τη διάρκεια του καθεστώτος Χότζα είχε μερικούς επισκέπτες. Από τότε όμως που η Αλβανία ανοίχτηκε στον υπόλοιπο κόσμο, έγινε ο σπουδαιότερος τουριστικός προορισμός της χώρας Οταν η έννομη τάξη κατέρρευσε μετά το οικονομικό σκάνδαλο με τις πυραμίδες και οι επισκέπτες εξαφανίστηκαν. Σήμερα οι τουρίστες αυξάνονται συνεχώς.

Οι κύριες εκσκαφές στον Βουθρωτό ξεκίνησαν το 1920, όταν ο Μουσολίνι -που του άρεσε να παριστάνει τον νέο ιδρυτή της Ρώμης- έστειλε μια αποστολή ειδικών στην περιοχή για να ανακαλύψουν τα βήματα του Ομηρικού Αινεία.

Κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του Χότζα δεν έγινε μεγάλη πρόοδος στις ανασκαφές. Μόνο στις αρχές της δεκαετίας του '90 μια ομάδα Αλβανών και Βρετανών αρχαιολόγων ξεκίνησαν να δουλεύουν από κοινού. Η έρευνά τους τελούσε υπό την αιγίδα του Ινστιτούτου του Βουθρωτού που ιδρύθηκε από δύο Βρετανούς το 1993: τον λόρδο Ρότσιλντ, του οποίου η βίλα είναι κτισμένη στην Κέρκυρα και αγναντεύει το Βουθρωτό και τον Λόρδο Σέινζμπουρι, ιδιοκτήτη μίας από τις μεγαλύτερες αλυσίδες σουπερμάρκετ στη Βρετανία. Επικεφαλής του ιδρύματος τέθηκε ο Σερ Πάτρικ Φεργουέδερ, που είχε χρηματίσει πρέσβης της Βρετανίας στην Αλβανία και την Ιταλία, ενώ η χρηματοδότηση προήλθε από τον Ντέιβιντ Πάκαρντ απόγονο της οικογένειας που δημιούργησε την εταιρεία υπολογιστών Χιούλετ-Πάκαρντ. Ενας από τους σκοπούς του ιδρύματος είναι να διασφαλίσει το γεγονός ότι η ανάπτυξη του Βουθρωτού θα έχει οικονομική στήριξη αλλά και το ότι οι διαθέσιμοι πόροι διαχειρίζονται με σύνεση. Η UNESCOκήρυξε το Βουθρωτό μέρος της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και μετέτρεψε σε εθνικό πάρκο την περιοχή που ήταν αραιοκατοικημένη. Η αρχαία πόλη του Βουθρωτού αναδείχθηκε ως Μνημείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς το 1948. Το 1992 ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, και το 1999 εγγράφτηκε επισήμως στον Κατάλογο Μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς τηςΤο Εθνικό Πάρκο περιλαμβάνει μεγάλη ποικιλία οικοτόπων — φυσικών, ημί-φυσικών και τεχνητών — έλη γλυκού νερού, καλαμιώνες, μεσογειακά δάση και μακία, καλλιεργήσιμες εκτάσεις και οπωρώνες, καθώς και παράκτια ύδατα με βραχώδεις και αμμώδεις ακτές, ανοιχτά αλοφυτικά εδάφη, κα.. Αυτοί οι οικότοποι που φιλοξενούν μεγάλη ποικιλία χλωρίδας και πανίδας, που συμπεριλαμβάνει και παγκοσμίως απειλούμενα είδη φυτών και ζώων, ξεχωρίζουν την περιοχή του Βουθρωτού ως την πιο σημαντική από άποψη βιολογικής ποικοιλότητας στην Αλβανία.

Στην πραγματικότητα το Βουθρωτό αποτελείται από πολλές πόλεις που είναι χτισμένες η μία πάνω από την άλλη. Ενα πολύ καλά διατηρημένο αρχαίο θέατρο κτίστηκε εκεί κατά την ύστερη περίοδο του κλασικισμού, περίπου στο 300-200 προ Χριστού

Το Βουθρωτό της Ελληνιστικής περιόδου — Το θέατρο

Το θέατρο του Βουθρωτού χτίστηκε στην κλιτύ της ακρόπολης, με θέα το Κανάλι Βιβάρι. Η χρήση της φυσικής κλίσης μίας αμφιθεατρικής πλαγιάς του λόφου για την τοποθέτηση των καθισμάτων για τους θεατές, αποτελούσε πρακτική και συνηθισμένη λύση στα αρχαία ελληνικά θέατρα. Αρχικά το θέατρο ήταν μάλλον μικρής χωρικότητας, αλλά τον 3ο π.Χ. αιώνα το κοίλον με κερκίδες επεκτάθηκε έως το ιερό θησαυροφυλάκιο. Τα καθίσματα ήταν οργανωμένα ιεραρχικά, με την πρώτη σειρά (τη λεγόμενη προεδρία) προορισμένη για τους επισήμους της πόλης και διακοσμημένη με υποπόδια σε μορφή ποδιού λέοντος, ενώ τα υπόλοιπα καθίσματα ήταν απλά μπλόκι μαρμάρου.

Το παλάτι των Ρωμαίων

Οταν οι Ρωμαίοι κατέλαβαν την πόλη, έκαναν κάποιες παρεμβάσεις στο θέατρο, ενώ έκτισαν και νέα λουτρά κοντά στα αρχαία τείχη της πόλης. Κοντά στις όχθες της λίμνης έκτισαν μια σειρά από βίλες. Ενα από τα πιο σημαντικά «απομεινάρια» της παρουσίας των Ρωμαίων είναι ένα μεγάλο παλάτι, του οποίου τα δάπεδα κοσμούν ψηφιδωτά. Ενα άλλο σημαντικό μνημείο που υπάρχει στην πόλη είναι ένα βαπτιστήριο του Χριστιανικού οικισμού του 6ου αιώνα, από τα μεγαλύτερα που υπάρχουν μαζί με αυτό της Αγίας Σοφίας στην Πόλη. Ακολούθησαν οι Ενετοί τον 15ο αιώνα και ένας Πύργος που άφησαν πίσω τους, οι Γάλλοι και ο Αλή Πασάς.

Το Παλαιοχριστιανικό Βουθρωτό — Το Βαπτιστήριο

Τον 5ο μ.Χ. αιώνα, ο Χριστιανισμός του Βουθρωτού βρίσκεται σε άνθιση και η πόλη γίνεται η έδρα της επισκοπής. Το βαπτιστήριο χτίστηκε το β’ τέταρτο του 6ου μ.Χ. αιώνα, και μάλλον ήταν έργο τεχνητών από την κοντινή Νικόπολη. Ανακαλύφτηκε το 1928, από την Ιταλική Αρχαιολογική Αποστολή, και είναι το δεύτερο μεγαλύτερο βαπτιστήριο της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, με μεγαλύτερο εκείνο της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη. Κάθε πτυχή της αρχιτεκτονικής δομής, όπως και της διακόσμησης του βαπτιστηρίου (το ψηφιδωτό δάπεδο), συμβολίζει την ιεροτελεστία της βάπτισης, με συντριβάνι σε μιαν άκρη του να συμβολίζει την πηγή της αιώνιας ζωής. Εξαιρετικά πολύχρωμο ψηφιδωτό δάπεδο του Βαπτιστηρίου

του Βουθρωτού είναι το πιο ολοκληρωμένο και το πιο περίτεχνο από τα σωζώμενα της εποχής.

Σήμερα η εικόνα του Βουθρωτού φέρνει στο μυαλό σκίτσα του 18ου αιώνα που παρουσίαζαν τα αρχαία ερείπια με ρομαντικό τρόπο. Πάνω στα αρχαία έχουν φυτρώσει δένδρα, ενώ εδώ και εκεί πετάγονται αγριολούλουδα. Μέσα στα παλιά λουτρά βρίσκει κανείς νερόφιδα και χελώνες.

Με πληροφορίες από kathimerini.gr και expoaus.org