ΕΟΚΑ:1η Απριλίου 1955 ξεκινά τον απελευθερωτικό αγώνα της Κύπρου

Το μπλοκ %name διαγράφηκε.Σύντομη περιγραφή του μπλοκ σας. Χρησιμοποιείται στη σελίδα επισκόπησης των μπλοκ.

Η Εθνική Οργάνωσις Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ) ήταν οργάνωση των Ελληνοκυπρίων που έδρασε κατά την χρονική περίοδο 1955-1959 για την ελευθερία της Κύπρου από την Βρετανική κυριαρχία, εθνική αυτοδιάθεση και την ένωσή της με την Ελλάδα.

Ο Αγώνας της ΕΟΚΑ ξεκίνησε την 1η Απριλίου 1955 με εκρήξεις βομβών στις κυριότερες πόλεις της Κύπρου και αιφνιδίασε τις Βρετανικές Αρχές αλλά και τον Κυπριακό λαό. Την ίδια μέρα κυκλοφόρησε το πρώτο φυλλάδιο του Αρχηγού της ΕΟΚΑ για το σκοπό του Αγώνα. Οι νέοι, μαθητές και εργαζόμενοι, έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στον Αγώνα με τα ηρωικά κατορθώματα τους. Μερικοί φοιτητές του Πανεπιστημίου Αθηνών, εκπαιδευμένοι στη χρήση των όπλων, διέκοψαν τις σπουδές τους, πήγαν στην Κύπρο και εντάχθηκαν στην ΕΟΚΑ. Ο Κυβερνήτης Άρμιτεϊτζ, εφαρμόζοντας το νόμο της 15ης Ιουλίου 1955 για προσωποκράτηση ατόμων χωρίς δίκη, έστειλε αρκετούς Κυπρίους στα κρατητήρια. Η ΕΟΚΑ, ενισχυόμενη συνεχώς με νέα μέλη, έπληττε με επιτυχία τις δυνάμεις ασφαλείας.

ΣΕ ΤΙ ΑΠΕΒΛΕΠΕ Ο ΑΓΩΝΑΣ ΤΗΣ ΕΟΚΑ

Ο Αγώνας της ΕΟΚΑ δεν είχε αντιβρετανικά κίνητρα. Ο Αγώνας της ΕΟΚΑ είχε αποκλειστικό σκοπό την ελευθερία της Κύπρου και την ένωση της με την Ελλάδα. Δεν υπήρχε κανένα αντιβρετανικό ελατήριο, όταν η ΕΟΚΑ έστρεφε τα όπλα εναντίον των Βρετανών κυριάρχων. Είναι πολύ σαφής η δήλωση του Διγενή: «Ανέλαβον τον αγώνα εναντίον των παλαιών φίλων και συμμάχων μου, δια να υπεραμυνθώ των ιδίων ακριβώς ιδεωδών, δια τα οποία ειχομεν συμπολεμήσει μετ' αυτών εις τα πεδία του πρώτου και δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Ο αγώνας της Κύπρου ουδέν αντιβρετανικόν ελατήριον υπέκρυπτεν. Υπηγορεύθη από αδήριτον ανάγκην και κατέστη αναγκαίος μετά την διάψευσιν των ελπίδων και των προσδοκιών του Ελληνικού και ιδιαιτέρως του Κυπριακού λαού».

Ο όρκος των μελών της ΕΟΚΑ

Οι αγωνιστές, πριν γίνουν μέλη της ΕΟΚΑ, έδιναν όρκο με τον οποίο δεσμεύονταν ότι θ' αγωνιστούν με όλες τους τις δυνάμεις για την απελευθέρωση της Κύπρου. Έλεγαν ορκιζόμενοι: «Ορκίζομαι εις το όνομα της Αγίας Τριάδος ότι:

1. Θα αγωνισθώ με όλας μου τας δυνάμεις δια την απελευθέρωσιν της Κύπρου από τον Αγγλικόν ζυγόν, θυσιάζων και αυτήν την ζωήν μου.

2. Δεν θα εγκαταλείψω τον αγώνα υπό οιονδήποτε πρόσχημα παρά μόνον όταν διαταχθώ υπό του Αρχηγού της Οργανώσεως και αφού εκπληρωθή ο σκοπός του αγώνος.

3• Θα πειθαρχήσω απολύτως εις τας διαταγάς του Αρχηγού της Οργανώσεως και μόνον τούτου.

4. Συλλαμβανόμενος θα τηρήσω απόλυτον εχεμύθειαν τόσον επί των μυστικών της Οργανώσεως όσον και επί των ονομάτων των συμμαχητών μου, έστω και εάν βασανισθώ δια να ομολογήσω.

5. Δεν θα ανακοινώ εις ουδένα διαταγήν της Οργανώσεως ή μυστικόν το οποίον περιήλθεν εις γνώσιν μου παρά μόνον εις εκείνους δι' ους έχω εξουσιοδότησιν υπό του Αρχηγού της Οργανώσεως.

6. Τας πράξεις μου θα κατευθύνη μόνον το συμφέρον του αγώνος και θα είναι απηλλαγμέναι πάσης ιδιοτέλειας ή κομματικού συμφέροντος.

7. Εάν παραβώ τον όρκον μου θα είμαι ΑΤΙΜΟΣ και άξιος πάσης ηρωρίας»

Με τον πιο πάνω όρκο δεσμευμένοι οι αγωνιστές είχαν ακμαίο και σταθερό φρόνημα σ' όλη τη διάρκεια του Αγώνα. Δεν λύγιζαν στις απειλές του δυνάστη, στις Βαριές ποινές των δικαστηρίων, στα απάνθρωπα Βασανιστήρια. Ούτε και η καταδίκη τους στον δι' απαγχονισμού θάνατο μπόρεσε να κάμψει το φρόνημα τους, γιατί πίστευαν στο θεό και στην Ελλάδα.

Το πρώτο φυλλάδιο της ΕΟΚΑ

Η προκήρυξη του Διγενή, με την οποία κοινοποιεί την απόφαση για ανάληψη αγώνα προς αποτίναξη του αγγλικού ζυγού. Την 1η Απριλίου 1955 κυκλοφόρησε το πρώτο φυλλάδιο της ΕΟΚΑ, που συνέταξε ο Αρχηγός Διγενής. Ήταν μια προκήρυξη, με την οποία ενημέρωνε τον Κυπριακό λαό για το σκοπό του Αγώνα και ταυτόχρονα τον καλούσε να συμπράξει, για να ελευθερωθεί η Κύπρος.

Έλεγε το φυλλάδιο: «Με την βοήθειαν του Θεού, με πίστιν εις τον τίμιον αγώνα μας, με την συμπαράστασιν ολοκλήρου του Ελληνισμού και με την Βοήθειαν των Κυπρίων, αναλαμβάνομεν τον αγώνα δια την αποτίναξιν του Αγγλικού ζυγού, με σύνθημα εκείνο το οποίον μας κατέλιπαν οι προγονοί μας ως ιεράν παρακαταθήκην: "Η τάν ή επί τας". Αδελφοί Κύπριοι, από τα Βάθη των αιώνων μας ατενίζουν όλοι εκείνοι οι οποίοι ελάμπρυναν την Ελληνικήν Ιστορίαν, δια να διατηρήσουν την ελευθερίαν των: οι Μαραθωνομάχοι, οι Σαλαμινομάχοι, οι Τριακόσιοι του Λεωνίδα και οι νεώτεροι του Αλβανικού έπους. Μας ατενίζουν οι αγωνισταί του 1821, οι οποίοι και μας εδίδαξαν ότι η απελευθέρωσις από τον ζυγόν δυνάοτου αποκτάται πάντοτε με το αίμα. Μας ατενίζει ακόμη ούμηας ο Ελληνισμός, ο οποίος και μας παρακολουθεί με αγωνίαν, αλλά και με εθνικήν υπερηφάνειαν. Ας απαντήσωμεν με έργα, ότι θα γίνωμεν "πολλώ κάρρονες" τούτων. Είναι καιρός να δείξωμεν εις τον κόσμον, ότι εάν η διεθνής διπλωματία είναι άδικος και εν πολλοίς άνανδρος, η Κυπριακή ψυχή είναι γενναία. Εάν οι δυνάσται μας δεν θέλουν να αποδώσουν την λευτεριά μας, μπορούμε να την διεκδικήσωμεν με τα ίδια μας τα χέρια και με το αίμα μας. Ας δείξωμεν εις τον κόσμον ακόμη μίαν φοράν ότι και του "σημερινού Έλληνος ο τράχηλος ζυγόν δεν υπομένει". Ο αγών θα είναι σκληρός. Ο δυνάστης διαθέτει τα μέσα και τον αριθμόν. Ημείς διαθέτομεν την ψυχήν, έχομεν και το δίκαιον με το μέρος μας. Διεθνείς διπλωμάται, ατενίσατε το έργον σας. Είναι αίσχος εν εικοστώ αιώνι, οι λαοί να χύνουν το αίμα των δια να αποκτήσουν την λευτεριά των, το θείον αυτό δώρον, για το οποίον και εμείς επολεμήσαμεν παρά το πλευρόν των λαών σας, και για το οποίον σεις τουλάχιστον διατείνεσθε ότι επολεμήσατε εναντίον του ναζισμού και του φασισμού. Έλληνες, όπου και αν ευρίσκεσθε, ακούσατε την φωνήν μας: Εμπρός, όλοι μαζί για την λευτεριά της Κύπρου μας, Ε.Ο.Κ.Α. Ο Αρχηγός Διγενής».

Ο ΑΓΩΝΑΣ ΤΗΣ ΕΟΚΑ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΓΓΛΟΥΣ

Μετά τις εκρήξεις της 1ης Απριλίου oι Αγγλικές Αρχές προσπαθούν με κάθε τρόπο να εξαρθρώσουν την ΕΟΚΑ, τα μέλη της οποίας αποκαλούν «τρομοκράτες». Κάνουν συλλήψεις, επιβάλλουν πρόστιμα ατομικά και ομαδικά, κατασκευάζουν κρατητήρια για πολιτικούς κρατουμένους, καταδικάζουν αγωνιστές σε πολυετείς φυλακίσεις, χρησιμοποιούν άφθονο χρήμα για διαφθορά συνειδήσεων, καταφεύγουν σε φρικτά Βασανιστήρια των συλλαμβανομένων, εφαρμόζουν το δι' αγχόνης θάνατο αγωνιστών. Ο πόθος της ελευθερίας όμως δεν καταπνίγεται με την καταπίεση και την ωμή Βία. Γι' αυτό τα πιο πάνω μέτρα έφεραν αντίθετα αποτελέσματα. Δημιούργησαν μεγαλύτερο πείσμα στους αγωνιστές, οι οποίοι εκτελούν πολύ ριψοκίνδυνες και παράτολμες αποστολές. Και ο λαός, που ταλαιπωρείται από τους Άγγλους, υποστηρίζει την ΕΟΚΑ και συμπαρίσταται στον Αγώνα της.

Οκτώ Κύπριοι φοιτητές έρχονται από την Αθήνα στην Κύπρο και ενισχύουν τον Αγώνα της ΕΟΚΑ τον Μάιο του 1955 Στις αρχές Μαΐου του 1955, οκτώ Κύπριοι φοιτητές του Πανεπιστημίου Αθηνών, εκπαιδευμένοι για το επαναστατικό κίνημα της Κύπρου, διακόπτουν τις σπουδές τους, έρχονται στο νησί τους και προσφέρονται να συμμετάσχουν στον απελευθερωτικό Αγώνα της ΕΟΚΑ. Χρησιμοποιήθηκαν από τον Διγενή ως τομεάρχες και ομαδάρχες. Οι υπηρεσίες που πρόσφεραν και οι οκτώ υπήρξαν πολυτιμότατες.

Τα ονόματα των φοιτητών είναι:

1. Ρένος Κυριακίδης, Φυσικομαθηματικής Σχολής

2. Θάσος Σοφοκλέους, Φυσικομαθηματικής Σχολής

3. Φώτης Παπαφώτης, Θεολογικής Σχολής

4. Πέτρος Στυλιανού, Φιλοσοφικής Σχολής

5• Νίκος Αγγελίδης, Φιλοσοφικής Σχολής

6. Ανδρέας Νέστορος, Ιατρικής Σχολής

7• Ανδρέας Λαμπριανίδης, Θεολογικής Σχολής (μόλις πήρε το πτυχίο του)

8. Νίκος Σπανός, Φιλοσοφικής Σχολής (ήρθε τον Ιούνιο)

Τα πιο σημαντικά γεγονότα από τη δράση της ΕΟΚΑ κατά την περίοδο Μαίου - Σεπτεμβρίου 1955

1) Στις 24 Μαΐου, έγινε στη Λευκωσία η πρώτη οργανωμένη μαχητική διαδήλωση της μαθητικής νεολαίας της ΕΟΚΑ. Σ' αυτή πήραν μέρος 700 περίπου μαθητές και μαθήτριες, που λιθοβόλησαν την αστυνομία, η οποία αιφνιδιάστηκε και αναγκάστηκε να ζητήσει στρατιωτικές ενισχύσεις.

2) Στις 25 Μαΐου, τοποθετήθηκε ωρολογιακή Βόμβα από τον αγωνιστή Χαρίλαο Ξενοφώντος στο κινηματοθέατρο «Παλλάς» της Λευκωσίας, κάτω από το κάθισμα του Κυβερνήτη Άρμιτεϊτζ. Η έκρηξη έγινε στις 11.10 μ.μ. και προξένησε μόνο υλικές ζημιές. Ο Κυβερνήτης είχε ήδη αποχωρήσει στις 11 μ.μ.

3) Στις 19 Ιουνίου, έγινε δυναμιτιστική ενέργεια εναντίον του αστυνομικού σταθμού Αγίου Δομετίου, με καλά αποτελέσματα. Την ίδια μέρα εξερράγη ωρολογιακή Βόμβα στο κεντρικό κτήριο της Αστυνομίας στη Λευκωσία, που δημιούργησε θύματα και μεγάλες υλικές ζημιές.

4) Κατά την περίοδο των πέντε αυτών μηνών του 1955, σ' όλες τις πόλεις της Κύπρου, γίνονταν εκρήξεις και επιθέσεις εναντίον αστυνομικών σταθμών ή στρατιωτικών περιπόλων ή σπιτιών Άγγλων στρατιωτικών. Χρησιμοποιήθηκαν μάλιστα και χειροβομβίδες επιτόπιου κατασκευής, για τις οποίες ο Αρχηγός της Αστυνομίας Ρόμπινς είπε ότι είναι πολύ επικίνδυνες και ότι για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκαν στην Κύπρο. Σε δηλώσεις του σε δημοσιογράφους στις 20 Ιουνίου, ανέφερε ότι για την ΕΟΚΑ δεν ξέρει τίποτε και «δεν βρίσκεται στα ίχνη της».

5) Στις 22 Ιουνίου, συνέβησαν τα δυο πιο κάτω γεγονότα: α) Έγινε η πρώτη επίθεση από ανταρτική ομάδα της ΕΟΚΑ, με επικεφαλής τον τομεάρχη Πιτσιλιάς Ρένο Κυριακίδη, εναντίον του αστυνομικού σταθμού Αμιάντου. Η επιχείρηση άφησε νεκρό τον λοχία του σταθμού και έναν αστυνομικό τραυματισμένο. Οι άνδρες της ΕΟΚΑ πήραν από το σταθμό τέσσερα όπλα. β) Η επιδείνωση της κατάστασης στην Κύπρο οδήγησε τη Βρετανική Αμυντική Συντονιστική Επιτροπή Μέσης Ανατολής να συνεδριάσει και να συζητήσει το θέμα στους στρατώνες Γούλσλεϋ, όπου στεγαζόταν το Αρχηγείο της Μέσης Ανατολής. Στη συνεδρία πήρε μέρος και ο Αρχιστράτηγος Σερ Τσαρλς Κήττλυ. Οι Αγγλοι εμπειρογνώμονες έμειναν κατάπληκτοι από τη δράση της ΕΟΚΑ.

6) Η δράση της ΕΟΚΑ εμψύχωσε τα μέλη της και ικανοποίησε πολύ τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, ο οποίος στις 11 Ιουλίου έγραψε στον Διγενή: «Σας συγχαίρω. Η ΕΟΚΑ προσέφερεν εις τον Κυπριακών αγώνα απείρως περισσότερα από τον 75ετή χαρτοπόλεμον. Το όνομα ΔΙΓΕΝΗΣ είναι αίνιγμα δια τους Άγγλους και συγχρόνως θρύλος. Επέρασεν ήδη εις την απελευθερωτικήν ιστορίαν».

7) Στις 6 Αυγούστου, ο Κυβερνήτης νομοθέτησε τη σύσταση επικουρικής αστυνομίας, στην οποία εντάχθηκαν πολλοί Τουρκοκύπριοι. Στις 13 Αυγούστου, με άλλο νόμο, ο Κυβερνήτης καθόριζε επταετή φυλάκιση για όποιο μετέφερε όπλα.

8) Στις 3 Σεπτεμβρίου, μια ομάδα της ΕΟΚΑ με επικεφαλής τον Αντώνη Παπαδόπουλο, ύστερα από επίθεση της στον αστυνομικό σταθμό Παραλιμνίου και εξουδετέρωση των αστυνομικών, αποκόμισε όπλα και πυρομαχικά.

9) Οι Αγγλοι, για ν' αντιμετωπίσουν την κατάσταση στην Κύπρο, που δημιούργησε η ΕΟΚΑ με τη δράση της, μετέφεραν στρατιωτικές ενισχύσεις από τη Μάλτα και το Σουέζ. Από τη Μάλτα έφτασαν στις 10 και 11 Σεπτεμβρίου 1.500 κομμάντος. Από το Σουέζ ήρθε η πρώτη αποστολή στρατιωτικών στις 17 Σεπτεμβρίου και ακολούθησαν άλλες αποστολές, καθώς και άφθονο πολεμικό υλικό.

10) Στις 15 Σεπτεμβρίου, με διάταγμα του Κυβερνήτη η ΕΟΚΑ κηρύσσεται παράνομη Οργάνωση, γιατί «χρησιμοποιείται δια την προαγωγήν ταραχών και την διάθεσιν στάσεως εν τη αποικία».

11) Στις 17 Σεπτεμβρίου, συγκροτήθηκαν ογκώδεις διαδηλώσεις στην Πλατεία Μεταξά της Λευκωσίας (σήμερα Πλατεία Ελευθερίας). Οι διαδηλωτές έφεραν συνθήματα, ένα από τα οποία ήταν «Οι κομμάντος θα πάρουν μαθήματα». Ακολούθησε λιθοβολισμός στρατιωτικών αυτοκινήτων, ένα από τα οποία πυρπολήθηκε. Έπειτα οι διαδηλωτές πυρπόλησαν το οίκημα του Βρετανικού Ινστιτούτου. Τελικά η Αστυνομία διέλυσε τους διαδηλωτές με τη χρήση δακρυγόνων βομβών.

12) Στις 22 Σεπτεμβρίου, έγινε επίθεση από ομάδα μελών της ΕΟΚΑ Πιτσιλιάς στο μεταλλείο Μιτσερού. Αφαιρέθηκαν 1.500 ράβδοι δυναμίτιδας και 50 οκάδες πυραγωγού σχοινιού.

onalert.gr

Πηγή - Βαρνάβας Ανδρέας - Ιστορία του Απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59