Τώρα τι γίνεται στην Κύπρο;

[Moira]

Γράφει ο Γιώργος Δελαστίκ


Πενθούν από προχθές το βράδυ οι Ελληνες και οι Κύπριοι που είναι αντίθετοι στο διχοτομικό, αμερικανόπνευστο σχέδιο Ανάν, καθώς ο πολιτικός ηγέτης που ενσάρκωσε την αντίσταση σε αυτό και οδήγησε στη σαρωτική απόρριψή του με το εκπληκτικό ποσοστό του 76%, ο Τάσσος Παπαδόπουλος, αποκλείστηκε από τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών του νησιού. Λιγότερες από 7.000 ψήφοι χώρισαν το 31,79% του Τ. Παπαδόπουλου από το 33,29% του Δ. Χριστόφια που ήρθε δεύτερος, μόλις 980 ψήφους κι αυτός πίσω από τον Γιαννάκη Κασουλίδη της Δεξιάς που ήρθε πρώτος με 33,51%. Οι δύο ενδοτικοί υποψήφιοι, ο ένας κραυγαλέος και ο άλλος πιο μετριοπαθής, υποστηρικτές και οι δύο του σχεδίου Ανάν, θα αναμετρηθούν την Κυριακή για την προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία υπό την ηγεσία τους δεν αποκλείεται καθόλου να μην επιβιώσει της θητείας τους! Αν κατορθώσουν να περάσουν κάποια εκδοχή του σχεδίου Ανάν, τότε η Κυπριακή Δημοκρατία θα έχει καταλυθεί ως κράτος με τη σημερινή του μορφή πριν ξαναγίνουν εκλογές.

ΑΡΧΕΙΟ
Ανατροπή σκηνικού στην Κύπρο
Το προχθεσινό εκλογικό αποτέλεσμα συνιστά αναμφισβήτητα στρατηγική ήττα των δυνάμεων αντίστασης στην Κύπρο και θρίαμβο των δυνάμεων της υποτέλειας στις ΗΠΑ και την ΕΕ. Το όραμα μιας Κύπρου που αγωνίζεται σθεναρά για την ανεξαρτησία και την εδαφική της ακεραιότητα δέχθηκε καίριο, αν όχι μοιραίο, πλήγμα. Τώρα την ηγεσία θα αναλάβουν οι δυνάμεις που αντικειμενικά θα δικαιώσουν εκ των υστέρων την τουρκική εισβολή και θα νομιμοποιήσουν την κατοχή του «Αττίλα», αν κατορθώσουν να περάσουν το σχέδιο Ανάν σε οποιαδήποτε παραλλαγή και μεταμφίεσή του. Εντελώς αδιάφορο είναι αν αυτή την αποστολή θα αναλάβει να την εκτελέσει ο Δ. Χριστόφιας ή ο Γ. Κασουλίδης.

Το ζητούμενο είναι να μην τους επιτραπεί να υλοποιήσουν έναν τέτοιο στόχο. Εδώ όντως διαφέρουν οι δυνατότητες των δύο αυτών.

Ο δεξιός Γ. Κασουλίδης είναι ψυχή τε και σώματι αφοσιωμένος στους Αμερικανούς και το σχέδιο Ανάν - τόσο που το 2004 είχε φθάσει μέχρι του σημείου να χαρακτηρίσει... «Μικρασιατική καταστροφή (!)» ενδεχόμενη απόρριψή του. Δεν έχει αλλάξει καθόλου γνώμη για το σχέδιο Ανάν μέχρι σήμερα, επομένως Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες είναι απολύτως βέβαιες ότι θα συμφωνήσει αμέσως με οτιδήποτε του ζητήσουν.

Πλεονέκτημά του επίσης ότι μπορεί να συσπειρώσει το κατά πολύ μεγαλύτερο μέρος των στελεχών του κεντροδεξιού ΔΗΚΟ, του κόμματος δηλαδή του απελθόντος προέδρου Τ. Παπαδόπουλου. Το ΔΗΚΟ αποτελεί ένα συνονθύλευμα διεφθαρμένων στελεχών που στην πλειονότητά τους παρασιτούν στην εκάστοτε εξουσία, την οποία απομυζούν συστηματικά. Δεν διστάζουν να συμπαρατάσσονται είτε με τη Δεξιά είτε με την Αριστερά - οποιονδήποτε μπορεί να τους παράσχει πρόσβαση στην εξουσία!

Το μειονέκτημα του Γ. Κασουλίδη είναι ότι αν εκλεγεί αυτός Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας τότε η αντι-ανανική πτέρυγα του ΑΚΕΛ (που υπερβαίνει το 70% των ψηφοφόρων του) μαζί με τη συντριπτική πλειονότητα των ψηφοφόρων (όχι των στελεχών) του κόμματος του Τ. Παπαδόπουλου και της σοσιαλιστικής ΕΔΕΚ συγκροτούν μια λαϊκή πλειοψηφία εναντίον του σχεδίου Ανάν, ικανή να προβάλει εμπόδια στην επιβολή του. Αυτό καθιστά αντικειμενικά αδύναμο πρόεδρο τον Γ. Κασουλίδη.

Αντιθέτως, εδώ βρίσκεται το ισχυρό σημείο του Δ. Χριστόφια. Αν εκλεγεί πρόεδρος εγκλωβίζει ολόκληρο το ΑΚΕΛ στη γραμμή του μέσω της νομής της εξουσίας και των γλυκών καρπών της. Μαζί με τους οπαδούς της Δεξιάς που στην πλειονότητά τους είναι υπέρ του σχεδίου Ανάν, ο Πρόεδρος Χριστόφιας εξασφαλίζει μια ετερογενή και ασταθή, αλλά σίγουρα υπαρκτή λαϊκή πλειοψηφία υπέρ του σχεδίου Ανάν!

Αυτό συνιστά καταρχήν τεράστιο πλεονέκτημα για τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, ικανό να τους κάνει να τον προτιμούν έναντι του Γ. Κασουλίδη.

Η προτίμησή τους προς τον Δ. Χριστόφια βέβαια μετριάζεται από το γεγονός ότι η κομματική και εκλογική βάση του ΑΚΕΛ, όπως και η πλειοψηφία των στελεχών του, είναι σαφώς αντιαμερικανική.

Επίσης, το ΑΚΕΛ είναι πολύ πιο δημοκρατικά οργανωμένο κόμμα από οποιοδήποτε άλλο στην Κύπρο, πράγμα που σημαίνει ότι ο Δ. Χριστόφιας δεν μπορεί να αγνοεί επ άπειρον χωρίς συνέπειες τα αντιανανικά αισθήματα της συντριπτικής πλειοψηφίας των μελών και οπαδών του, ακόμη και αν ορίσει κυβέρνηση από ακραία ενδοτικά στελέχη του ΑΚΕΛ - και τέτοια υπάρχουν άφθονα. Δύσκολη η επιλογή των ΗΠΑ και ΕΕ, αλλά πολύ ευχάριστη, αφού έχουν... δύο στους δύο υποψήφιους που εξυπηρετούν τα σχέδιά τους!

ΕΝ ΟΨΕΙ Β' ΓΥΡΟΥ
Παζάρια χωρίς όρια και αρχές

Μέχρι εδώ ήταν η πολιτική! Ολόκληρη αυτή την εβδομάδα τόσο ο Γ. Κασουλίδης όσο και ο Δ. Χριστόφιας θα επιδοθούν στα πιο απίθανα ανατολίτικα παζάρια χωρίς όρια και χωρίς πολιτικές ή ηθικές αρχές προκειμένου να προσελκύσουν τα στελέχη του ΔΗΚΟ και της ΕΔΕΚ να τους υποστηρίξουν, τάζοντάς τους θέσεις υπουργών, διοικητών οργανισμών, κρατικών αξιωματούχων ή άκρως επικερδείς επιχειρηματικές δραστηριότητες συνδεόμενες με το κράτος. Διαφαίνεται ήδη ότι ο κύριος όγκος των στελεχών του ΔΗΚΟ θα κινηθεί προς τον Γ. Κασουλίδη, ενώ της ΕΔΕΚ προς τον Δ. Χριστόφια, ο οποίος θα χάσει τις εκλογές, αν δεν διεμβολίσει και τμήμα του ΔΗΚΟ.

[Moira]

Α. Λυκαύγης, σύμβουλος Επικοινωνίας της Κύπρου στην Ελλάδα


Εκείνο που ως πρώτη εντύπωση θεωρήθηκε και χαρακτηρίστηκε «ιστορική ανατροπή» για την Κύπρο, τελικά δεν αναστρέφει τις ισορροπίες ενώ αντιθέτως επανοδηγεί εν τη πράξει σ' επανασύσταση της τριμερούς κυβερνητικής συνεργασίας, με ιδιαιτέρως αυξημένο μάλιστα το μερίδιο εξουσίας για τον μεσαίο εταίρο. Δηλαδή το κόμμα του Προέδρου (ΔΗΚΟ) που θα λάβει πέραν άλλων, σχεδόν τα μισά χαρτοφυλάκια.

Αλλά αυτό δεν είναι το σημαντικότερο των μετεκλογικών εξελίξεων, οι οποίες κι επαναπροσδιορίζουν καθοριστικά την προοπτική της δευτέρας και τελικής αναμετρήσεως την ερχόμενη Κυριακή. Το σημαντικότερο και ουσιωδέστερο είναι ότι: Πλην της επαυξημένης συμμετοχής του ΔΗΚΟ (αλλά και των σοσιαλιστών εταίρων της συμπράξεως) η βασική πολιτική προσέγγιση και γραμμή διαχειρίσεως του Κυπριακού, όπως την έχει προχαράξει ο απερχόμενος Πρόεδρος Τάσσος Παπαδόπουλος, αποβαίνει ο άξονας αυτής της διακομματικής συγκλίσεως.

Επομένως οι δυνάμεις που εστήριζαν τις επιλογές Τάσσου όσον αφορά το εθνικό θέμα, θα «εμβολιάσουν» τους χειρισμούς και τη στάση του υποψηφίου που στηρίζουν, εφόσον αυτός εκλεγεί τελικά και αναλάβει θεσμικά τον οίακα του κυπριακού σκάφους. Του Δημήτρη Χριστόφια. Εκλογική νίκη του οποίου θα σηματοδοτήσει πραγματική ιστορική ανατροπή και από την άποψη ότι:

- Για πρώτη φορά και όσον αφορά την Κύπρο και όσον αφορά ευρύτερα τον ευρωπαϊκό χώρο - στους θεσμούς του οποίου η τελευταία έχει ενσωματωθεί - κομμουνιστής (που όμως διακρίνεται για τη μετριοπάθεια και την ευρύνοιά του) θα βρίσκεται στο κρατικό πηδάλιο. Κι αυτό πέραν οποιωνδήποτε άλλων εκτιμήσεων πρέπει να αξιολογηθεί κυρίως ως καθ όλα ιστορική υπέρβαση. Που μέχρι προ μερικών ετών, θα εθεωρείτο έως και αδιανόητη. Και η οποία σε μείζονα βαθμό, τελικά οφείλεται κυρίως στις αποφασιστικές προσεγγίσεις του απερχόμενου Προέδρου. Καθώς είναι ο πρώτος που έδωσε την ευκαιρία πραγματικής συγκυβερνήσεως (και όχι απλώς συνεργασίας) με το ΑΚΕΛ. Πράγμα που αποτέλεσε το εφαλτήριο αυτών των υπερβάσεων για την κυπριακή κοινωνία και τις συντηρητικές αντιλήψεις που τη χαρακτήριζαν.

Πέραν αυτών όμως (και χωρίς να είναι βέβαιο το αποτέλεσμα της Κυριακής, όπως θα το προσδιορίσει στις κάλπες, η ετυμηγορία του Κυπριακού Ελληνισμού) εκείνο που πρέπει να προσημειωθεί και να αποτελέσει τον γνώμονα κάθε προβληματισμού, είναι το γεγονός ότι: Οποιοσδήποτε λάβει το χρίσμα της λαϊκής δωρεάς, αποβαίνοντας θεσμικός διαχειριστής του Κυπριακού, θα βρεθεί απαρχής αντιμέτωπος κρισίμων προκλήσεων και προπαντός διλημμάτων, τα οποία και θα απαιτήσουν ιστορικές επιλογές. Και αυτό δεν είναι καθόλου μια καθ υπολογισμόν προσέγγιση αλλά καθαυτό αναπόδραστη προοπτική. Που συμπίπτει με καθοριστικές εξελίξεις και τροπές στην ευρύτερη περιοχή (και στο διεθνές περιβάλλον) αρχής γενομένης από τα δρώμενα στα Βαλκάνια. Οπου η μονομερής απόσχιση του Κοσόβου και αν δεν επενεργήσει ευθέως ως προηγούμενο, θα οπλίσει οπωσδήποτε με τις αυτονόητες δυναμικές του, ανάλογες τουρκικές προθέσεις.

Και αυτό και άλλα που αφορούν, είτε πρωτοβουλίες, είτε δείκτες κοπώσεως του διεθνούς παράγοντος για το Κυπριακό είτε ραδιούργους ελιγμούς της τουρκικής κακοπιστίας, αναμένουν τον νικητή των κυπριακών εκλογών στην επόμενη γωνία.

[Moira]

Εκλογικός περίπατος Χριστόφια
Γράφει ο Γιώργος Δελαστίκ


Ιστορική μέρα η χθεσινή για το αριστερό ΑΚΕΛ, την Κύπρο αλλά και την ΕΕ. Για πρώτη φορά εκλέγεται Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας κομμουνιστής, γεγονός ανεπανάληπτο σε χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, και μάλιστα σε χώρα πλούσια, που ανέκαθεν ανήκε στη Δύση. Πόσω μάλλον που δεν πρόκειται για Πρόεδρο με αξίωμα συμβολικό, αλλά για Πρόεδρο που συγκεντρώνει στα χέρια του όλες τις εκτελεστικές εξουσίες, στο πλαίσιο του πιο «σκληρού» προεδρικού καθεστώτος της ΕΕ, όπου δεν υφίσταται καν το αξίωμα του πρωθυπουργού. Μπορεί ο Δ. Χριστόφιας να μην είναι δυνατόν ούτε κατά διάνοια να καταταγεί στους συνεπείς κομμουνιστές και οι θέσεις του να μην περιέχουν τίποτα το επαναστατικό, αλλά αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι είναι ηγέτης του ιστορικού κομμουνιστικού κόμματος της Κύπρου, το οποίο ανέκαθεν διακρινόταν για την ίσως υπέρμετρη από ιδεολογική και πολιτική σκοπιά προσαρμογή του στο πλαίσιο λειτουργίας του συστήματος.

Χθες ήρθη μια ιστορική ανωμαλία του κυπριακού πολιτικού συστήματος. Το ΑΚΕΛ συχνότατα ήταν και είναι το κόμμα με το υψηλότερο ποσοστό στις εκλογές, αλλά ουδέποτε μέχρι τώρα είχε τολμήσει να διεκδικήσει ευθέως την πολιτική ηγεσία της Κύπρου. Το έπραξε για πρώτη φορά και επιβραβεύθηκε από τον κυπριακό λαό. Ανεξαρτήτως της συμπάθειας ή της αντιπάθειας οιουδήποτε για τις θέσεις του Δ. Χριστόφια, η εκλογή του συνιστά σπάσιμο πολιτικών ταμπού.

Η εκλογή Χριστόφια αποτελεί ταυτόχρονα τιμωρία και καταδίκη εκ μέρους του ελληνοκυπριακού εκλογικού σώματος της απαράδεκτης προσπάθειας του εμφανιζόμενου υποκριτικά ως «εκσυγχρονιστή Ευρωπαίου» δεξιού υποψηφίου, Γιαννάκη Κασουλίδη, να επαναφέρει στον πολιτικό στίβο χυδαία αντικομμουνιστικά επιχειρήματα της δεκαετίας του... 1950, επιδιώκοντας να βασίσει την εκλογή του πάνω σε αυτά! Ευτυχώς η Κύπρος γλίτωσε από έναν τέτοιο Πρόεδρο ακροδεξιάς ιδεολογίας με ευρωπαϊκό λούστρο.

Η εκλογή Χριστόφια συνιστά επίσης κατηγορηματική απόρριψη της πρωτοφανούς εκτροπής του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Χρυσόστομου, ο οποίος εγκατέλειψε τον ρόλο του ανώτατου ιεράρχη και προτίμησε να εκφυλιστεί σε ρασοφόρο κομματάρχη της Δεξιάς, δηλώνοντας ότι «η Εκκλησία ανεπιφύλακτα θα συμβούλευε τον λαό της αθρόα να πάει στις κάλπες και να ψηφίσει τον κύριο Κασουλίδη»! Θα αποτελούσε πολιτικό δυστύχημα η επιβράβευση μέσω της εκλογής Κασουλίδη της ενθάρρυνσης του Χρυσόστομου να συνεχίσει αυτό τον σκοταδιστικό δρόμο.

Ο αποκρουστικός αντικομμουνισμός του Κασουλίδη και ο «ταλιμπανικός» κομματαρχισμός του Χρυσόστομου αναμφισβήτητα συνέτειναν στο να μετατραπεί σε εκλογικό περίπατο η αναμενόμενη ως πολύ δύσκολη επικράτηση του Δ. Χριστόφια, καθώς προκάλεσαν εξέγερση της δημοκρατικής συνείδησης πολλών ψηφοφόρων.

Αναμφισβήτητα, όμως, ο καθοριστικός παράγοντας που έδωσε τη νίκη στον Δ. Χριστόφια ήταν η στήριξή του από το περίπου 60% των ψηφοφόρων του ΔΗΚΟ έναντι του 40% που ψήφισε τον Γ. Κασουλίδη. Τα πάντα κρίθηκαν στο ανατολίτικο πολιτικό παζάρι, που είχαμε προαναγγείλει ότι θα γινόταν μεταξύ των δύο γύρων, δεν κρίθηκαν στο ιδεολογικό και πολιτικό επίπεδο.

Το 60% των μελών της Κεντρικής Επιτροπής του ΔΗΚΟ τάχθηκε υπέρ της υποψηφιότητας Χριστόφια τις πρώτες πρωινές ώρες της δραματικής νύχτας της Τρίτης προς Τετάρτη, το 60% των ψηφοφόρων του ΔΗΚΟ πήρε ο Δ. Χριστόφιας και στις κάλπες. Αν είχαν ευδοκιμήσει η αρχική πρόταση του προέδρου του ΔΗΚΟ, Μάριου Καρογιάν, το πρωί της Τρίτης, και η σχετική απόφαση της Γραμματείας υπέρ της υποψηφιότητας Κασουλίδη, ας μην αμφιβάλει κανείς ότι το αποτέλεσμα των χθεσινών εκλογών θα ήταν αντίθετο.

Από εκεί και πέρα το κύριο ζήτημα είναι πλέον σε ποια γραμμή στο Κυπριακό θα οδηγήσει η εκλογή του Δ. Χριστόφια. Ο ίδιος είναι μετριοπαθής οπαδός του σχεδίου Ανάν, αλλά, προκειμένου να εκλεγεί, δεσμεύθηκε γραπτώς ενώπιον του ΔΗΚΟ ότι δεν υπάρχει περίπτωση να αποδεχτεί είτε την επαναφορά του σχεδίου Ανάν είτε κάποιο ανάλογης νοοτροπίας σχέδιο. Αυτό αποτελεί μια καλή αφετηρία, αλλά κατά κανέναν τρόπο μια πλήρη εγγύηση ως προς το τι πραγματικά θα γίνει στην πράξη, αφού τα πάντα στην πολιτική είναι συνάρτηση του υπαρκτού συσχετισμού δυνάμεων. Οψόμεθα.


Κοινή η γραμμή στο Κυπριακό

Σφοδρότατη εκδηλώθηκε η δυσαρέσκεια των υπό δημοκρατική ή και «αριστερή» κάλυψη υποστηρικτών του σχεδίου Ανάν για το γεγονός ότι ο Δ. Χριστόφιας δεσμεύθηκε απέναντι στον Τάσσο Παπαδόπουλο και στο ΔΗΚΟ ότι δεν θα αποδεχθεί μετάλλαξη του διχοτομικού σχεδίου, ενώ παράλληλα εκχώρησε το υπουργείο Εξωτερικών σε άνθρωπο της εμπιστοσύνης του Τάσσου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όλες οι πτυχές της πολιτικής στο Κυπριακό του νέου Προέδρου, Δ. Χριστόφια, θα βρίσκονται υπό στενότατη επιτήρηση, πράγμα που αποκλείει να περάσουν αθόρυβα και μυστικά από την κοινή γνώμη ρυθμίσεις μιας... «σαλαμοποιημένης» λύσης της νοοτροπίας του σχεδίου Ανάν.

[priest 2]

Έτσι όπως τα έκαναν οι κουμπάροι και απέκλεισαν από τον α' γύρο τον Τάσσο, για να δούμε τι θα γίνει με τη μεγαλόνησσο.
"Δεξιοί" και "πατριώτες" πάντως σαν τον Κασουλίδη και το ΔΗ.ΣΥ. που υποστήριξαν φανατικά το σχέδιο Ανάν να μας λείπουν.
Ο Χριστόφιας και το ΑΚΕΛ από την άλλη προβάλλουν το "είμαστε Κύπριοι και μόνον"...

[Moira]

Tου Aντωνη Kαρκαγιαννη

Αν η προεδρική θητεία του κ. Δ. Χριστόφια δεν εξαντληθεί στη διαχείριση των προνομίων και των εξυπηρετήσεων που προσφέρει τα τελευταία χρόνια το σύστημα της κεντροαριστερής εξουσίας στην Κύπρο, τότε θα έχουμε ίσως την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε και να κρίνουμε ένα μοναδικό πείραμα στην Ευρώπη: Την Αριστερά να είναι αναγκασμένη να διαχειρισθεί σύνθετα εθνικά και κοινωνικά προβλήματα, που εκ των πραγμάτων βρίσκονται έξω από το αυστηρό πλαίσιο των «πρωταρχικών δεδομένων» ενός κλασικού αριστερού κόμματος.

Στις πρώτες δηλώσεις μετά την εκλογή του, ο νέος πρόεδρος της Κύπρου έθεσε δύο προτεραιότητες: Την ανάληψη πρωτοβουλιών για τη λύση του Κυπριακού με την επανένωση της Κύπρου και μια «δίκαιη κοινωνία». Οι δύο προτεραιότητες διατυπώθηκαν γενικά (κατ’ ανάγκην) και μένει να παρακολουθήσουμε πώς τις εννοεί ο κ. Δ. Χριστόφιας, αλλά και πώς θα τις προσαρμόσει στις επικρατούσες σήμερα συνθήκες. Ωστόσο, με κριτήριο τη μέχρι σήμερα πολιτική του ΑΚΕΛ και του Δ. Χριστόφια, δικαιούμαστε να κάνουμε μερικές υποθέσεις.

Το ΑΚΕΛ, στο εθνικό ζήτημα, δεν ήταν ποτέ κόμμα των άκρων, όλως παραδόξως για ένα κομμουνιστικό κόμμα και μάλιστα της σταλινικής περιόδου. Αντιλαμβανόταν το Κυπριακό στο πλαίσιο του αντι-αποικιακού κινήματος της μεταπολεμικής περιόδου με έμφαση στους κοινωνικούς αγώνες. Δυσπιστούσε πάντοτε στην ένοπλη δράση σε ένα απομονωμένο νησί, χωρίς βάση υποστήριξης και ανεφοδιασμού. Η στάση του αυτή, την εποχή που ο ένοπλος αγώνας της ΕΟΚΑ είχε κατακτήσει την ψυχή και το φρόνημα του κυπριακού λαού, μείωσε σημαντικά την πολιτική του επιρροή και του στοίχισε αρκετά θύματα. Επειτα από τις περιπέτειες που ακολούθησαν, με κορύφωση το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου και την εισβολή των τουρκικών στρατευμάτων στη βόρεια Κύπρο, θα πρέπει ίσως να αξιολογήσουμε διαφορετικά τη μετριοπαθή στάση του ΑΚΕΛ...

Λογικά ο κ. Δ. Χριστόφιας θα συνεχίσει τη μετριοπαθή στάση του κόμματός του στο εθνικό ζήτημα και ιδιαίτερα στις σχέσεις με την τουρκοκυπριακή κοινότητα. Περισσότερο από όλες τις κυπριακές παρατάξεις το ΑΚΕΛ καταλαβαίνει ότι η σχέση μεταξύ των δύο κυπριακών κοινοτήτων δεν είναι μόνο και απλώς μεταξύ πλειοψηφίας και μειοψηφίας. Ιδιαίτερα σήμερα που οι Τουρκοκύπριοι προσμετρούν αυτόνομη κρατική διαδρομή τριάντα και πλέον ετών. Εστω υπό την προστασία (αλλά και υπό την επιτήρηση) των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής. Με δυο λόγια, υπάρχουν πλέον πραγματικές καταστάσεις που δεν μπορούν να αγνοηθούν. Το 2004 ελπίζαμε ότι η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση θα έδινε νέα δυναμική στις προσπάθειες για την επίλυση του Κυπριακού. Οι ελπίδες διαψεύσθηκαν, όπως αρκετές φορές συνέβη και στο παρελθόν. Το ζήτημα μένει ανοιχτό και άρα εξακολουθούν να υπάρχουν ελπίδες και προσδοκίες.

Δεύτερη προτεραιότητα, κατά τη δήλωση του κ. Δ. Χριστόφια, είναι «μια δίκαιη κοινωνία». Σχεδόν δεν υπάρχει κυβέρνηση στον κόσμο που να μην επιδιώκει δεδηλωμένα «μια δίκαιη κοινωνία». Εξαρτάται πώς κάθε μία την εννοεί και με ποιους πραγματικούς όρους την επιδιώκει. Ο νέος πρόεδρος της Κύπρου δεν αναφέρθηκε στον «σοσιαλιστικό μετασχηματισμό», όπως θα περίμενε κανείς από τον αρχηγό ενός κομμουνιστικού κόμματος και όπως έκανε ο κ. Α. Τσίπρας αμέσως μετά την εκλογή του ως προέδρου του ΣΥΝ. Η «δίκαιη κοινωνία» είναι επιδίωξη στο πλαίσιο του υπάρχοντος δημοκρατικού κοινωνικο-οικονομικού συστήματος που στην Κύπρο υπήρξε και πολύ αποδοτικό. Με την ανάπτυξη και τον εξορθολογισμό του κοινωνικού κράτους, με λιγότερες ανισότητες και αδικίες...

[Moira]

Tου Xρηστου Γιανναρα

Για πρώτη φορά στα διεθνή χρονικά ο αμερικανικός παράγων εμφανίστηκε να επιδιώκει απροκάλυπτα την άνοδο αρχηγού κομμουνιστικού κόμματος στην εξουσία διακυβέρνησης ευρωπαϊκού κράτους – της Κύπρου. Το γεγονός δεν προβλημάτισε ούτε σκανδάλισε την πλειονότητα του εκλογικού σώματος των Ελληνοκυπρίων.

Προφανώς, η συμπάθεια δεν ήταν ιδεολογική ούτε προσωπική.
Οταν παραμονές του δημοψηφίσματος του Απριλίου 2004 ο τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Κόλιν Πάουελ είχε, προκλητικότατα, απευθείας τηλεφωνικές ερωτοτροπίες με τον κ. Χριστόφια, ο στόχος ήταν κιόλας σαφής: Ο κομμουνιστής κομματάρχης ήταν περισσότερο εύχρηστος στον αμερικανικό παράγοντα από τον τότε πρόεδρο Τάσσο Παπαδόπουλο, προκειμένου να εξασφαλιστεί η υπερψήφιση του Σχεδίου Ανάν.

Μετά το δημοψήφισμα, ο κυπριακός Τύπος είχε φέρει στο φως (Οκτώβριος 2004) τα ποσά, πολλών εκατομμυρίων δολαρίων, που επίσης απροκάλυπτα ο αμερικανικός παράγων είχε διαθέσει στην Κύπρο ενισχύοντας την προπαγάνδα για θετική ψήφο στο Σχέδιο Ανάν. Και σε ελλαδικές εφημερίδες είχε δημοσιευτεί (Ιούνιος 2005) η αποκαλυπτική ακριτομύθια του υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ για ευρωπαϊκά θέματα Daniel Fried, που είχε πει στις 26.6.2003:

«Οταν προσπαθούσαμε να πείσουμε την Τουρκία να επιτρέψει τη διέλευση στρατιωτικών μας δυνάμεων μέσα από το έδαφός της για να φτάσουμε στο βόρειο Ιράκ, της προσφέραμε τρία ανταλλάγματα: Αρκετά δισεκατομμύρια δολάρια σε χορηγίες και δάνεια. Την έναρξη διαπραγματεύσεων για την είσοδό της στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Και την Κύπρο μέσω του Σχεδίου Ανάν (and Cyprus in the form of the Annan Plan)».
Τίποτε από αυτά δεν προβλημάτισε ούτε σκανδάλισε την πλειονότητα του εκλογικού σώματος των Ελληνοκυπρίων την προπερασμένη Κυριακή. Ηξεραν ότι αν κατορθωθεί να φύγει από τη μέση ο πρόεδρος Τάσσος Παπαδόπουλος, οι Αμερικανοβρετανοί θα επαναφέρουν, σε ελάχιστο χρόνο, καμουφλαρισμένο το «νομικό έκτρωμα» (όπως χαρακτήρισε το Σχέδιο Ανάν η επιτροπή των Ευρωπαίων συνταγματολόγων) προκειμένου αυτή τη φορά να το επιβάλουν. Οι δύο άλλοι υποψήφιοι ήταν φανερά διατεθειμένοι να δεχθούν μια «λύση» τύπου Ανάν, οπότε οι εκλογές της 17ης Φεβρουαρίου συνιστούσαν ένα και πάλι δημοψήφισμα: ΄Η επανεκλέγεται ο εγγυητής αντίστασης στην Πλεκτάνη Ανάν ή τα όσα κερδήθηκαν τον Απρίλιο του 2004 αφανίζονται. Και οι Ελληνοκύπριοι ψήφισαν αφανισμό.

Εζησαν μέσα στα τέσσερα αυτά χρόνια την απτή πιστοποίηση της αποτελεσματικότητας που έχει στις διεθνείς σχέσεις η εμμονή ενός λαού, έστω ελάχιστου αριθμητικά, στην αξιοπρέπεια και στον αυτοσεβασμό του – στην προάσπιση των πολιτικών του ελευθεριών και των αρχών του δικαίου. Οι χρησμοί των καταστροφολόγων που προφήτευαν, το 2004, εφιαλτικές συμφορές αν ο Ελληνισμός αρνιόταν να υπερψηφίσει την Πλεκτάνη Ανάν, την «τελευταία και μεγάλη ευκαιρία λύσης του Κυπριακού»(!) διαψεύστηκαν παταγωδώς. Η Κυπριακή Δημοκρατία παρέμεινε το νόμιμο κράτος της μεγαλονήσου, δεν απομονώθηκε, δεν αμφισβητήθηκε στους διεθνείς οργανισμούς.

Ουδείς αναγνώρισε το ψευδοκράτος στην κατεχόμενη Βόρεια Κύπρο (–οι καταστροφολόγοι όφειλαν να ξέρουν ότι μια τέτοια αναγνώριση από διεθνή οργανισμό θα συνιστούσε αναίρεση των συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου, επομένως και ακύρωση του νομικού καθεστώτος των Βρετανικών Βάσεων στη μεγαλόνησο). Το κυπριακό πρόβλημα δεν έκλεισε ούτε τελμάτωσε με το «όχι» των Ελλήνων της Κύπρου στο «νομικό έκτρωμα» της Πλεκτάνης. Συνέχισε να τίθεται, ως πρόβλημα πια της Ε.Ε., με αυξημένες πιέσεις για λύση. Πλήρες μέλος της Ε.Ε. η Κυπριακή Δημοκρατία (όχι φιμωμένη «κοινότητα» στο πλαίσιο μιας καταγωγικά μη λειτουργικής «διζωνικής ομοσπονδίας») έχει λόγο και κρίσιμη ψήφο (ή βέτο) για το ενδεχόμενο ευρωπαϊκού μέλλοντος των εισβολέων και κατακτητών της.

Αγνόησαν οι Ελληνοκύπριοι ψηφοφόροι την προπερασμένη Κυριακή ότι χάρη στην έκπληξη που αποτέλεσε ο Τάσσος Παπαδόπουλος, στη στιβαρή αξιοπρέπεια και σθεναρή αποφασιστικότητα του δημοψηφισματικού «όχι», ο Ελληνισμός, για πρώτη φορά ύστερα από πενήντα τόσα χρόνια, βρισκόταν από θέσεως ισχύος στο Κυπριακό: Οι απειλές, οι από παντού εκφοβισμοί, οι απροσχημάτιστοι εκβιασμοί είχαν παγιδευτεί σε αδιέξοδο. Κάθε διαπραγμάτευση, μετά την απόρριψη της Πλεκτάνης Ανάν, θα γινόταν πια μόνο με τις προϋποθέσεις του «ευρωπαϊκού κεκτημένου» της Κυπριακής Δημοκρατίας – η Κύπρος απομακρυνόταν, επιτέλους, από τον υποχείριο των Αμερικανών ΟΗΕ. Το ψευδοκράτος ήταν αδύνατο να αναγνωριστεί, οι βρετανικές βάσεις μπορούσαν να αμφισβητηθούν οποιαδήποτε στιγμή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ως αδιανόητο κατάλοιπο αποικιοκρατικής αυθαιρεσίας χώρας - μέλους της Ε.Ε. εις βάρος άλλου εταίρου. Ρουά - ματ.

Το βάρος της ιστορικής ευθύνης για τον αφανισμό των καρπών του σθένους του Τάσσου Παπαδόπουλου δεν πέφτει μόνο στους Ελληνοκύπριους ψηφοφόρους της 17ης Φεβρουαρίου 2008. Το μοιράζεται και ο ελλαδικός Ελληνισμός: Ο αθηναϊκός Τύπος και τα τηλεοπτικά κανάλια έθαψαν τις κυπριακές εκλογές, κυριολεκτικά, σαν να επρόκειτο για ανάδειξη νομάρχη σε ασήμαντη νομαρχία.

Δεν εμφανίστηκε η ελάχιστη πολιτική ανάλυση ή αναφορά στη δραματική κρισιμότητα που είχαν αυτές οι εκλογές για τον σύνολο Ελληνισμό, για το ιστορικό του μέλλον. Ελειψε και η παραμικρή κριτική πληροφόρηση τουλάχιστον για τις διαφορές των τριών υποψηφίων σε επίπεδο τεκμηρίων ικανότητας και ανθρώπινης ποιότητας, πολιτικής συνέπειας, νοημοσύνης και σοβαρότητας.

Το σκανδαλωδέστερο ίσως: Ούτε δημοσιεύτηκε ούτε σχολιάστηκε το γεγονός ότι ο εξ απορρήτων «επικοινωνιολόγος» σύμβουλος του πρωθυπουργού της Ελλάδας, ο σε καθημερινή βάση συνομιλητής του, κατέβηκε στην Κύπρο για να οργανώσει την προεκλογική καμπάνια του κ. Χριστόφια!

Ισως το σημαντικό δεν είναι οι ιστορικές ευθύνες, αλλά η εξελικτική ιστορική δυναμική: Μετά τους απελευθερωτικούς πολέμους 1912-13, ήρθε ο Διχασμός, η μυωπική καταψήφιση του Βενιζέλου, η μικρασιατική καταστροφή. Μετά το «Οχι» του 1940, τελευταίο δείγμα αυτοσεβασμού και αξιοπρέπειας των Ελλήνων, ο καινούργιος Διχασμός, η πολυαίμακτη παρανοϊκή ανταρσία η κατ’ ευφημισμόν «εμφύλιος».

Μετά το ισοσθενές «Οχι» των Ελλήνων της Κύπρου τον Απρίλη του 2004, η ντροπή του αυτοχειριασμού στις εκλογές του Φεβρουαρίου 2008.

Παρακμιακή φορά ιστορικού τέλους; Αν την παραδεχτούμε, ίσως ξεπηδήσει οργή, δηλαδή ελπίδα.

[Moira]

Kύπρος: Ωρα για το Μνημείο του Αγνώστου Θύματος
Tου Θεοδωρου Κουλουμπη*

Σε πρόσφατη συνάντηση του Ελληνοτουρκικού Φόρουμ που έγινε στη Λευκωσία (20-21 Μαρτίου) διαπίστωσα με ευχαρίστηση τη ριζική βελτίωση του κλίματος στις σχέσεις ανάμεσα στις δύο κοινότητες της τόσο ταλαιπωρημένης Μεγαλονήσου. Υστερα από μια αντικειμενική παρουσίαση σχετικά με την πρόοδο που συντελείται τα τελευταία δύο χρόνια για την εξακρίβωση της ταυτότητας των Κυπρίων αγνοουμένων (περίπου 1.500 Ελληνοκύπριοι και 500 Τουρκοκύπριοι), προτάθηκε ότι οι ηγεσίες των δύο κοινοτήτων θα έπρεπε να στήσουν μαζί ένα μνημείο κάπου στην πράσινη γραμμή τιμώντας όλα τα αγνοούμενα θύματα. Η πρόταση έγινε ασμένως δεκτή από τους Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους συνέδρους, και προβλέπω ότι θα προχωρήσουν σύντομα στην υλοποίηση του συμφιλιωτικού αυτού εγχειρήματος. Πραγματικά, όταν μια διχασμένη κοινωνία αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι οι συγκρούσεις του παρελθόντος δεν είναι σε κάθε περίπτωση μανιχαϊκού τύπου και ότι η ευθύνη για τις ακρότητες επιμερίζεται, τότε ο δρόμος για τη συμφιλίωση ανοίγει διάπλατα.

Μετά την εποικοδομητική συνάντηση (21 Μαρτίου) του Προέδρου της Κύπρου, Δημήτρη Χριστόφια, και του ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας, Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, ενισχύεται η εντύπωση ότι το 2008 μπορεί να καταλήξει στην ιστορική επίλυση του Κυπριακού. Υπάρχουν θετικοί και αρνητικοί παράγοντες -ευκαιρίες αλλά και κίνδυνοι- που θα επαληθεύσουν ή θα διαψεύσουν αυτή την ομολογουμένως αισιόδοξη προσδοκία. Οι θετικοί παράγοντες αφορούν κυρίως την εσωτερική κατάσταση που διαμορφώνεται στην Κύπρο μετά τις πρόσφατες προεδρικές εκλογές: Η εικόνα της μεγαλονήσου βελτιώνεται συνεχώς και καταρρίπτονται κατηγορίες και μύθοι περί αδιαλλαξίας και απορριπτισμού των ηγετικών της ελίτ. Ο νέος πρόεδρος έχει καταστήσει σαφές επανειλημμένα ότι, με δεδομένο το προεδρικό σύστημα της χώρας του, δεν τελεί υπό την κηδεμονία των κεντροαριστερών κομμάτων που τον στήριξαν στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών. Επομένως, στις μελλοντικές διακοινοτικές διαπραγματεύσεις που αρχίζουν το καλοκαίρι οι δύο ηγέτες θα ακολουθήσουν μια καθαρά επαγωγική διαδικασία που στην καλύτερη των περιπτώσεων θα καταλήξει στο «σχέδιο Χριστόφια-Ταλάτ», μια και η λέξη «Ανάν» είναι απαγορευμένη στους ελληνοκυπριακούς κύκλους. Τα Ηνωμένα Εθνη σωστά θα επανέλθουν στο ρόλο της παροχής καλών υπηρεσιών, αποφεύγοντας τη μοιραία επιδιαιτησία με τα άχαρα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος της 24ης Απριλίου 2004. Ταυτοχρόνως, μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, όπως το άνοιγμα του περάσματος της οδού Λήδρας που συνδέει τα δύο τμήματα της παλιάς πόλης στη Λευκωσία και προγραμματίζεται για τις αρχές Απριλίου, θα δημιουργήσουν το λεγόμενο μομέντουμ μιας λειτουργικής και βιώσιμης λύσης.

Στους αρνητικούς παράγοντες, οι οποίοι δυστυχώς δεν ελέγχονται από τον Χριστόφια και τον Ταλάτ, πρέπει να σταθούμε κυρίως στις επιδεινούμενες εξελίξεις στην Τουρκία. Οι σχέσεις του Στρατού (και του λεγόμενου βαθέος κεμαλικού κράτους) με τον πρωθυπουργό της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, προχωρούν από το κακό στο χειρότερο. Υστερα από την άστοχη επιλογή του Τούρκου πρωθυπουργού να νομοθετήσει υπέρ του δικαιώματος χρήσης της ισλαμικής μανδήλας από τις γυναίκες που φοιτούν στα τουρκικά πανεπιστήμια, και με δεδομένο το τεράστιο κενό αξιοπιστίας στο χώρο της τουρκικής αξιωματικής αντιπολίτευσης, έχει ξεκινήσει μια προσπάθεια δικαστικής απαγόρευσης της συμμετοχής στα πολιτικά δρώμενα του Ερντογάν, του προέδρου Γκιουλ και 69 στελεχών του κόμματός τους (Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) με πρόσχημα την παραβίαση της κεμαλικής αρχής της κοσμικότητας του κράτους. Πολλά θα εξαρτηθούν από τη στάση του ανώτατου δικαστηρίου στην προφανώς διατεταγμένη πρωτοβουλία του Τούρκου γενικού εισαγγελέα. Αν η ρήξη φτάσει στα άκρα -όπου ένα κόμμα, που εξασφάλισε τη συντριπτική πλειοψηφία στις εκλογές του 2007, υποχρεώνεται από τους δικαστές να αυτοχειριαστεί πολιτικά- θα έχουμε επιστροφή στις συνήθειες του παρελθόντος με στρατιωτικές παρεμβάσεις στην πολιτική της χώρας τους. Και αυτό φυσικά θα σφραγίσει τον τάφο του τουρκικού ενταξιακού οράματος στο ευρωπαϊκό δημοκρατικό οικοδόμημα.

Επίσης, αξίζει να τονίσουμε ότι, ασχέτως των εσωτερικών εξελίξεων στην Τουρκία, η «διευρυνσιακή κόπωση» και ο τουρκοσκεπτικισμός αναπτύσσονται σε σημαντικές χώρες όπως η Γαλλία, Γερμανία και Αυστρία μεταξύ άλλων. Αν προσθέσουμε και την μάλλον ατυχή επιχείρηση των Τούρκων στρατηγών στο ιρακινό Κουρδιστάν, μπορούμε να καταλήξουμε ότι η στάση τους στο Κυπριακό, όπου εξακολουθούν να διατηρούν το καθαρό στρατηγικό πλεονέκτημα, μάλλον θα σκληρύνει. Το συμπέρασμα ως προς την Τουρκία είναι καθαρό: όσο διατηρείται ζωντανή η ελπίδα ένταξης στην ευρωπαϊκή οικογένεια και αποφεύγεται μια σύγκρουση κυβέρνησης και στρατιωτικών, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες ότι η Αγκυρα δεν θα φρενάρει τον διαλλακτικό τρόπο συμπεριφοράς του Ταλάτ. Τα περιθώρια στενεύουν και γι’ αυτό το 2008 είναι χρόνος-κλειδί για την υπόθεση που λέγεται επανένωση της Κύπρου στην αγκαλιά της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Αντίθετα με την περίπτωση της Τουρκίας, οι άλλοι εξωτερικοί παράγοντες σ’ αυτή τη φάση θα λειτουργήσουν πιθανόν ευνοϊκά για την ενδοκυπριακή διαπραγματευτική διαδικασία. Η Ελλάδα (το σύνολο των ελλαδικών κομμάτων) σέβεται και στηρίζει το δικαίωμα της κυπριακής κυβέρνησης να χειριστεί το Κυπριακό και να αποφασίσει για τη μοίρα του λαού της. Η διατήρηση δε του ηπίου ελληνοτουρκικού κλίματος στο Αιγαίο και η αυξανόμενη οικονομική αλληλεξάρτηση με τη γείτονα (αυτό που αποκαλώ την πολιτική της λειτουργικής παράκαμψης των γεωπολιτικών προβλημάτων) αποδεσμεύουν την Κύπρο από τη μοίρα του στρατηγικού ομήρου της Τουρκίας στις διακυμάνσεις των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Στην περίπτωση της Βρετανίας, της τρίτης εγγυήτριας δύναμης της Κυπριακής Δημοκρατίας, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή να μην εμπλακεί το θέμα της παραμονής των βρετανικών βάσεων με τη σχεδιαζόμενη λύση, για άκρως ευνόητους λόγους. Αλήθεια, πόσο καλύτερο θα ήταν το πεπρωμένο της ανεξάρτητης κυπριακής οντότητας το 1960 χωρίς τους τρεις εγγυητές της! Προχωρώντας στον ευρωπαϊκό παράγοντα, ήδη αναφερθήκαμε στην ανάγκη της διατήρησης της τουρκικής προοπτικής (όσο απομακρυσμένη και να φαίνεται) για τον δρόμο που οδηγεί στις Βρυξέλλες. Τέλος, η συγκυρία είναι επίσης ευνοϊκή και στην περίπτωση των ΗΠΑ. Το 2008 ευτυχώς είναι εκλογική χρονιά για τους Αμερικανούς με όλες τις ευαισθησίες στην επιρροή της ελληνοαμερικανικής κοινότητας που αυτό συνεπάγεται.

Με υπομονή και σύνεση από όλες τις πλευρές ανοίγει στις μέρες μας ένα παράθυρο ελπίδας για τη διευθέτηση του Κυπριακού. Αλλά για να φτάσουμε στη βιώσιμη λύση χρειάζεται να μείνουμε μακριά από τους μαξιμαλισμούς του παρελθόντος. Οι χειρότεροι σύμβουλοί μας στο Κυπριακό υπήρξαν το πολιτικό κόστος των διαδοχικών ηγεσιών, η συναισθηματική φόρτιση του λαού, και η έλλειψη της ικανότητας να αναγνώσουμε τους στρατηγικούς συσχετισμούς ισχύος και τη διαφορά ανάμεσα στο ευκταίο και το εφικτό.

* Ο κ. Θεόδωρος Κουλουμπής είναι ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και αντιπρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ). couloumbis@eliamep.gr