Σπύρος Σπυρομήλιος -"Αρχηγος της Χιμαρας"

[priest]

Δώδεκα και δεκατρία
Ζήτω η ελευθερία!

Στη Χιμάρα βγαίνει ο ήλιος
αρχηγός ο Σπυρομήλιος.

Σπυρομήλιο αρχηγε
της Χιμάρας σταυραητέ.

Τα παπόρια έχουν αράξει
βγάζουν το στρατό με τάξη.

Την τουρκιά να υποτάξει
Σπυρομήλιος το' χε τάξει.

Μες στου Πύλιουρη τη ράχη
Σπυρομήλιος κάνει μάχη.

Έχει μαζί του παλικάρια
που πολεμάνε σα λιοντάρια.

Κρητικούς και Χιμαριώτες
και καμπόσους Πυλιουριώτες.

[athlon]

Βόρεια Ήπειρος: Το χρονικό του αυτονομιστικού αγώνα
Επιμέλεια : Πυρήνας Ιστορικής Έρευνας της Νεολαίας Ελληνικού Μετώπου (Ν.Ε.Μ.)




Αφιέρωμα στην 88η επέτειο της Αυτονομίας της Βόρειας Ηπείρου (17 Φεβρουαρίου 1914)

5 Νοεμβρίου 1912 : Ο ταγματάρχης χωροφυλακής Σπήλιος Σπυρομήλιος, με σώμα 2.000 αντρών, κυρίως Κρητών εθελοντών, αποβιβάζεται στη Χειμάρρα και ελευθερώνει από τους Τούρκους την γύρω περιοχή.

Δεκέμβριος 1912 - Μάρτιος 1913 : Ο Ελληνικός Στρατός απελευθερώνει την μια μετά την άλλη, τις πόλεις της Βόρειας Ηπείρου, υποδεχόμενος ως ελευθερωτής από τον ντόπιο πληθυσμό.

27 Δεκεμβρίου 1912 : Η Διάσκεψη του Λονδίνου, αναγνωρίζει το ανύπαρκτο έως τότε Αλβανικό Κράτος.

Νοέμβριος 1913 : Διεθνής Επιτροπή περιοδεύει σε πόλεις και χωριά της Βόρειας Ηπείρου, προκειμένου να καθορίσει την Εθνολογική σύνθεση της περιοχής και να αποφασίσει εάν παραχωρηθεί στην Αλβανία. Οι πιέσεις και οι εκβιασμοί, κυρίως Ιταλών και Αυστριακών, προς αυτή την κατεύθυνση, καθίστανται απροκάλυπτοι.

17 Δεκεμβρίου 1913 : Υπογράφεται το πρωτόκολλο της Φλωρεντίας, με το οποίο η Βόρεια Ήπειρος παραχωρείται στην Αλβανία. Σύσσωμος ο Ελληνισμός αντιδρά και διαμαρτύρεται για την κατάφωρη αδικία.

31 Ιανουαρίου 1914 : Οι Πρέσβεις των Μεγάλων Δυνάμεων, απαιτούν από την Ελληνική Κυβέρνηση, την άμεση αποχώρηση του Ελληνικού Στρατού από την Βόρεια Ήπειρο, εκβιάζοντας ότι σε αντίθετη περίπτωση δεν θα παραχωρούνταν τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου στην Ελλάδα.

25 Φεβρουαρίου 1914: Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος ανακοινώνει στην Ηπειρωτική Επιτροπή το αμετάβλητο της Ευρωπαϊκής απόφασης. Παράλληλα με τις προτροπές να μην λιποψυχήσουν και να κρατήσουν τον Εθνισμό τους, τους καλεί να συμμορφωθούν με τις αποφάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων δίχως κάποια αντίσταση. Εν συνεχεία θα οριστεί η 1η Μαρτίου ως ημερομηνία έναρξης της αποχώρησης του Ελληνικού Στρατού από την Βόρεια Ήπειρο.

9 Φεβρουαρίου 1914 : Η Πανηπειρωτική Συνέλευση που πραγματοποιήθηκε στο Αργυρόκαστρο στέλνει έντονη διαμαρτυρία στις Μεγάλες Δυνάμεις και εκλέγει επιτροπή που αναλάμβάνει την ηγεσία του Αυτονομιστικού Αγώνος. Ένοπλα τμήματα με την επονομασία "Ιεροί Λόχοι" αρχίζουν να οργανώνονται στις πόλεις και τα χωριά της Βόρειας Ηπείρου. Την ίδια ημέρα ο αρχηγός των Χειμαρριωτών Σπ.Σπυρομήλιος, καταργεί τις Ελλαδικές Αρχές και κηρύσσει την αυτονομία της Χειμάρρας.

10 Φεβρουαρίου 1914 : Η Ελληνική Κυβέρνηση διατάζει τον συνταγματάρχη Δ.Δούλη να συλλάβει τον Σπ.Σπυρομήλιο, μη γνωρίζοντας ότι τόσο αυτός όσο και πλήθος άλλων αξιωματικών, έχουν προσχωρήσει στην Βορειοηπειρωτική Επανάσταση. Φυσικά ο Δ. Δούλης αρνείται να εκτελέσει την διαταγή.

16 Φεβρουαρίου 1914 : Σχηματίζεται προσωρινή Κυβέρνηση της Αυτονόμης Βόρειας Ηπείρου με πρόεδρο τον Γεώργιο Χρηστάκη - Ζωγράφο.

17 Φεβρουαρίου 1914 : Υψώνεται και επίσημα έξω από το Αργυρόκαστρο, η σημαία της Αυτονομίας, παρουσία κλήρου, λαού και 2.000 ενόπλων. Την ίδια ημέρα στην Κορυτσά ο συνταγματάρχης Κοντούλης, αφού προηγουμένως - ακολουθώντας τις υποδείξεις της Ελλαδικής Κυβερνήσεως - είχε απαγορεύσει την συγκρότηση ενόπλων τμημάτων από τους Βορειοηπειρώτες, παραδίδει αμαχητί την πόλη στους Αλβανούς. Εν συνεχεία οι Αλβανοί εξαπολύουν ένα άγριο πογκρόμ κατά των ελληνικών πληθυσμών.

18 Φεβρουαρίου 1914 : Η περιοχή Κολωνίας παραδίδεται από τον συνταγματάρχη Κοντούλη με πρωτόκολλο στους Τουρκαλβανούς, οι οποίοι υπό τα απαθή βλέμματα Ολλανδών αξιωματικών προχωρούν σε σφαγές κατά των Ελλήνων. Εν συνεχεία ακολουθούν σκληρές συγκρούσεις με τους Βορειοηπειρώτες επαναστάτες.

2 Μαρτίου 1914 : Με την αποχώρηση του Ελληνικού Στρατού από την περιοχή Χειμάρρας, 800 Τουρκαλβανοί υπό την διοίκηση Ιταλών αξιωματικών επιτίθονται στο χωριό Βούνοι. Οι Βουνιώτες αποκρούουν την επίθεση και περνούν σε αντεπίθεση, τρέποντας σε άτακτη φυγή τις Αλβανικές ορδές.

4 Μαρτίου 1914 : Πραγματοποιείται συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών της Βόρειας Ηπείρου με τον αντιπρόσωπο της Αλβανικής Κυβερνήσεως Ολλανδό ταγματάρχη Θόμφων. Μετά από δύο ημέρες άκαρπων συνομιλιών, οι συγκρούσεις ξαναρχίζουν.

7 Μαρτίου 1914 : Μετά από λυσσώδης μάχες κοντά στο χωριό Κόδρα, οι Βορειοηπειρώτες κυριολεκτικά διαλύουν τις Αλβανικές δυνάμεις, οι οποίες απωθούνται προς τον βορρά.

15 Μαρτίου 1914 : Οι αριθμητικά υπέρτερες δυνάμεις των Αλβανών, υπό την διοίκηση Ολλανδών και Ιταλών Αξιωματικών, δέχονται θυελλώδη επίθεση του Βορειοηπειρωτικού Στρατού στην περιοχή της Κλεισούρας που είχαν καταλάβει. Οι Αλβανοί αναγκάζονται να υποχωρήσουν.

20 Μαρτίου 1914 : Οι Έλληνες της Κορυτσάς, έχοντας υποστεί ένα μήνα άγριων διώξεων, επαναστατούν και καταφέρνουν να απελευθερώσουν την πόλη.

24 Μαρτίου 1914 : Λόγω της καθυστέρησης ενισχύσεως των Ελλήνων της Κορυτσάς, μεγάλες Αλβανικές δυνάμεις ανακαταλαμβάνουν την Κορυτσά. 2.500 ένοπλοι Βορειοηπειρώτες διαφεύγουν και ενώνονται με τον υπόλοιπο Αυτονομιστικό Στρατό. Θα ξαναδούν την πολύπαθη πόλη τους, τρεις μήνες αργότερα, όταν ο Στρατός της Βόρειας Ηπείρου θα μπει ελευθερωτής στην Κορυτσά.

9 Απριλίου 1914 : Επίθεση 1.500 Αλβανών στο χωριό της Χειμάρρας Πυλιούρι, αποκρούεται με επιτυχία. Οι Αλβανοί υποχωρούν αφήνοντας πολλούς νεκρούς και αιχμαλώτους.

12 Απριλίου 1914 : Οι Αλβανοί επιτίθεται στο χωριό Παλιάσα της Χειμάρρας. Αποκρούονται και υποχωρούν άτακτα προς τον αυχένα της Λογαράς. Εκεί πέφτουν σε ενέδρα αποσπάσματος Κρητών εθελοντών, το οποίο τους αποδεκατίζει. Όσοι επέζησαν συνελήφθησαν αιχμάλωτοι.

18 Απριλίου 1914 : Μετά από υπόδειξη Ιταλών και Ολλανδών Αξιωματικών, Αλβανικές δυνάμεις επιτίθονται και καταλαμβάνουν το στρατηγικής σημασίας φρούριο του Μπούσι, αποκόπτοντας έτσι την επικοινωνία της Χειμάρρας με τους Αγίους Σαράντα. Δύο μήνες αργότερα, ο Αυτονομιστικός Στρατός της Β. Ηπείρου θα ανακαταλάβει το φρούριο, αποκαθιστώντας την επικοινωνία Χειμάρρας - Αγίων Σαράντα. Σκληρές μάχες λαμβάνουν χώρα και Β.Δ. του Αργυροκάστρου, κοντά στο μοναστήρι του Τσέπου. Η νικηφόρα έκβαση των μαχών θα κρίνει κατά μεγάλο βαθμό την τύχη του Αγώνα. Οι Αλβανοί θα καταδιωχθούν σε μεγάλο βαθμό προς το βορρά.

25 Απριλίου 1914: Οι Βορειοηπειρωτικές δυνάμεις της περιοχής Κολώνιας, ενισχυμένες από δύο μεγάλα σώματα Κρητών εθελοντών και ένα Αιτωλοακαρνάνων, μετά από τριήμερο συνεχή αγώνα, εκδιώκουν τις Αλβανικές δυνάμεις από ολόκληρη την επαρχία. Οι Αλβανοί αφήσουν πίσω πάνω από 500 νεκρούς, με τον αρχηγό τους Wani Bey Starjia. Την ίδια ημέρα, αφού η Αλβανική Κυβέρνηση δέχθηκε όλους τους όρους των Βορειοηπειρωτών, ορίζεται πενθήμερη ανακωχή, προκειμένου να ξεκινήσουν στην Κέρκυρα διαπραγματεύσεις.

26 Απριλίου 1914 : Ξεκινούν στην Κέρκυρα οι διαπραγματεύσεις οι οποίες θα καταλήξουν στο πρωτόκολλο της Κέρκυρας.

5 Μαΐου 1914 : Υπογράφεται το πρωτόκολλο της Κέρκυρας. Με βάση αυτό αναγνωρίζεται από τις Μ.Δυνάμεις, την Αλβανία και την Ελλάδα, η Αυτονομία της Β. Ηπείρου, ο Ελληνικός της χαρακτήρας και κατοχυρώνεται πλήρως η θρησκευτική, γλωσσική και εκπαιδευτική ελευθερία του πληθυσμού της.

Αύγουστος 1914 : Ενώ ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος έχει ήδη ξεκινήσει, οι Δυνάμεις της Αντάντ δίνουν εντολή στα Ελληνικά Στρατεύματα να προελάσουν στην Βόρεια Ήπειρο επιβάλλοντας την τάξη.

Οκτώβριος 1914 : Ο Ελληνικός Στρατός εισέρχεται για δεύτερη φορά ελευθερωτής στην Βόρεια ΄Ηπειρο.

Δυστυχώς η περίοδος ελευθερίας για τους Βορειοηπειρώτες, δεν διαρκεί για πολύ. Δύο χρόνια αργότερα, η Ελλάδα ολόκληρη σπαράσσεται από τον εθνικό διχασμό. Οι δύο πρωτεργάτες του θριάμβου των Βαλκανικών πολέμων, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος και ο Ελ.Βενιζέλος, ωθούμενοι έντεχνα από τους "συμμάχους" μας, συγκρούονται χωρίζοντας την Ελλάδα στα δύο. Οι Ιταλοί και οι Γάλλοι εν συνεχεία, εκμεταλλευόμενοι αυτή την κατάσταση, καταλαμβάνουν τις περιοχές της Βόρειας Ηπείρου, επιβάλλοντας των εξαλβανισμό του πληθυσμού της. Οι Ελληνικές δυνάμεις, μέσα στην δίνη του διχασμού, συγκρούονται μεταξύ τους, αδιαφορώντας και καταδικάζοντας την μαρτυρική Βόρεια Ήπειρο, για άλλη μια φορά στην σκλαβιά.

ΠΗΓΕΣ - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βασ.Γεωργίου : "Βόρειος Ήπειρος" Αθαν.Κόρμαλη : "Αντίσταση στην Βορειοηπειρωτική Γη" Αθαν.Κόρμαλη : "Χειμάρρα" Χρυσηίς Κακοφεγγίτου : "Αλύτρωτες Πατρίδες και Μεγάλη Ιδέα" Περιοδικό ΤΟΤΕ : Τεύχη 44 - 46

[Ελεονώρα]

Καταλαμβάνων εν ονόμτι του βασιλέως των Ελλήνων Γεωργίου του Α' και της Ελληνικής Κυβερνήσεως την επαρχίαν Χιμάρας, κηρύσσω αυτήν ελευθέραν, ως ανασπόσπαστον τμήμα μιας και αδιαιρέτου μεγάλης Ελληνικής Πατρίδος. Πληρούται ούτω ο πόθος πολλών γενεών, αίτινες επότισαν τη γην ταύτην με το αίμα των και προσέφεραν εις την πατρίδα τας μεγαλύτερας των θυσιών. Φέρων μεταξύ υμών τα αγαθά της ελευθερίας, της νομίμου τάξεως και ισοπολιτείας, τρέφω την αδιάσειστον ελπίδα, ότι λησμονούντες το πικρόν παρελθόν, θέλετε τηρήσειο απέναντι των γειτόνων ημών μουσουλμάνων την αξιοπρεπή εκείνην στάσιν, ην υπαγορεύουσιν οι νόμοι του Ελληνικού κράτους και τα αισθήματα λαού ανδρείου και ευγενούς, ως υπήρξε πάντοτε ο Ελληνικός Λαός...

μόνοι, με τον Θεόν και την ελπίδα της Πανελληνίου συνδρομής, όχι μόνο κατορθώσαμε επί 6 ήδη μήνες να μείνωμεν Έλληνες, αλλά ακι τους άλλους Ηπειρώτας, τους μεθ' ημών σφαγιασθέντας, δια του παραδείγματος μας εκάμαμεν μιμητάς.

Ο Αρχηγός της Χιμάρας
Σπύρος Σπυρομήλιος

[stratiscalonikti]

Γεια σας πατριώτες και καλή επιτυχία στον αγώνα σας. Είμαι συγγραφέας, λέγομαι Σταυρουλάκης Στρατής και ψάχνω για την περιοχή της Χειμάρρας. Συγκεκριμένα στην απελευθέρωση της Χειμάρρας το 1912, πέραν του Σπυρομήλιου, συνέβαλαν και πολλοί Κρητικοί, ανάμεσα τους και ο προπάππους μου Γαλερός Στυλιανός από τον Καλονύχτη Ρεθύμνου Κρήτης, ο οποίος συμμετείχε ως οπλαρχηγός, με σώμα 44 ανδρών στην απελευθέρωση. Αν ανοίξει κανείς έγκυρες εγκυκλοπαίδειες όπως Δομή, Πάπυρος, Πάτση θα τον βρει ως λήμμα με αναφορά στην Χειμάρρα. Ήδη έχω πολλές αναφορές από βιβλία, από το ημερολόγιο του, καθώς επίσης και από την ίδια την Χειμάρρα, όπου είχε μείνει παρομοιώδης για την δράση του...Μάλιστα ο ίδιος ο Ελευθέριος Βενιζέλος, του είχε πει ότι "όσας υπηρεσίας προσέφερες εις την πατρίδα δεν προσέφερε ολόκληρο σύνταγμα τακτικού στρατού". Ο δε Σπυρομήλιος τον χαρακτήρισε άξιον πάσης τιμής.

Θα επιθυμούσα να μου γράψετε το τι ξέρετε για τον προπάππου μου στο φόρουμ και στο stratstavr@yahoo.gr