2 Αυγούστου 1943: Η Σφαγή της Γλύνας

Το μπλοκ %name διαγράφηκε.Σύντομη περιγραφή του μπλοκ σας. Χρησιμοποιείται στη σελίδα επισκόπησης των μπλοκ.

Στις 22 Ιουνίου 1943 γυρίζοντας από την συγκέντρωση στα Χανιά της Επισκοπής μετά την άρνηση τους να ταχτούν δίπλα στους παρτιζάνους, έχοντας ανοίξει δικό τους μέτωπο, πήγαν στον Άγιο Δημήτρη του χωριού και με το χέρι πάνω στο περίστροφο του Αντώνη Κυριάκη, ορκίστηκαν «περί πίστεως και πατρίδος» για να γίνουν μάρτυρες μετά από 42 μέρες από τους μπαλίστες που τους σκότωσαν στο λάκκο Καμίνια ανάμεσα Βράχο Γοραντζη και Νεπραβιστα

ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΣΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΤΗΣ ΓΛΥΝΑΣ ΤΟΥ 1943

Τα αδέρφια
1. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΠΑΣ ετών-15
2. ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΠΑΣ -17
Τα αδέρφια
3. ΘΕΟΔΩΣΗΣ ΜΠΑΤΖΙΕΛΗΣ – 25
4. ΘΩΜΑΣ Δ. ΜΠΑΤΖΙΕΛΗΣ -15

Τα αδέρφια
5. ΗΡΑΚΛΗΣ ΛΕΚΚΑΣ -16 -γλίτωσε
6. ΘΕΟΔΟΣΗΣ ΛΕΚΚΑΣ γλίτωσε
Τα αδέρφια
7. ΓΙΑΝΝΗΣ Θ. ΚΑΡΑΔΗΜΑΣ – 20
8. ΚΩΣΤΑΣ Θ. ΚΑΡΑΔΗΜΑΣ - 18

9. ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ - 28
10. ΒΑΣΙΛΗΣ ΣΕΛΙΩΤΗΣ - 29
11. ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΑΤΖΙΕΛΗΣ -19
12. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΑΚΟΥΛΑΣ – 19
13. ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΤΣΙΕΛΙΟΣ - 29
14. ΘΩΜΑΣ Γ. ΜΠΑΤΖΙΕΛΗΣ - 20
15. ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΚΡΗΣ - 24
16. ΚΩΣΤΑΣ Π. ΚΑΡΑΔΗΜΑΣ - 22
17. ΚΩΣΤΑΣ ΛΕΚΚΑΣ - 14
18. ΚΩΣΤΑΣ ΒΛΑΧΟΣ - 20 από το Ζερβάτι
19. ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΠΑΚΟΥΛΑΣ - 18
20. ΣΠΥΡΟΣ ΤΣΙΕΛΙΟΣ - 28
21.ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΣΙΕΛΙΟΣ - 15
22. ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΑΔΗΜΑΣ - 26 γλίτωσε
23. ΧΑΡΑΛΑΜΠΗΣ ΜΠΑΤΖΙΕΛΗΣ - 60

και 3 από την Βράχο Γοραντζή:
24. ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΜΗΣΙΟΣ - 27
25. ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΚΕΡΛΗΣ - 16
26. ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΣΚΟΣ - 17

Μετά την σφαγή των παιδιών της Γλύνας σκότωσαν και τον αρχηγό τους Βασίλη Σαχίνη από τη Δούβιανη και τον Γιάννη Γκίκα από τη Γλύνα.

…«Πριν τη καταστροφή της Γλύνας την Κυριακή σκοτώσανε εφτά στο Λιμπόχοβο
όπως τον Κώστα Ζένιο τον Παπα Αχιλλέα κάποιον Γκίνη γαμπρό η γιο εγγονό του Γιάννη Καραδημου τον Αντώνη Πίτσαρη ένας διάσημος προξενητής πάντρευε κορίτσια τον ξέρανε κόσμος και κοσμάκης κάπου από τα Σωφράτικα που βρέθηκε τυχαίως εκεί και τον σκοτώσανε και αυτόν.
Μετά την καταστροφή της Γλύνας είχαν δυο κέρδη οι κομουνιστές. Τους δόθηκε αιτία να καταστρέψουν την ντόπια αντίδραση και να πάρουν τον βορειοηπειρωτικό λαό μαζί τους
Στις 10 Αυγούστου 1943 ένας υπολογισμός της εποχής εκείνης από ογδόντα παιδιά εθελοντές που είχαν βορειοηπειρώτες στο Αλβανικό αντάρτικο να αριθμεί μέσα σε οκτώ μέρες εξακόσια παιδιά βορειοηπειρώτες που επάνδρωσαν το αντάρτικο της Αλβανίας.»…

(Απόσπασμα από το Ιστορικό του χωριόυ Γλύνα)

Ακολουθεί το τραγούδι αφιερωμένο στους σκοτωμένους νέους


Ήταν μια μέρα, μαύρη Δευτέρα-νιάτα μωρ' νιάτα
27 μανούσια λεβέντες –νιάτα γραμμένα
νιάτα όλο περηφάνια σε αίμα πνίγονται
από σφαίρες πολυβόλου πως κλονίζονται
φονιάδες οι μπάλοι, χωριό το ρήμαξαν –νιάτα μωρ νιάτα
καρδιές μανάδων ράισαν αχ πως άντεξαν-νιάτα γραμμένα
νιάτα όλο περηφάνια σε αίμα πνίγονται
από σφαίρες πολυβόλου πως κλονίζονται
περί πατρίς και πίστης ο όρκος προδοθεί–νιάτα μωρ νιάτα
στο Όνειρο ελευθερίας ένταλμα με πυρ εδώθει -νιάτα γραμμένα

(Χρήστος Γιάννης 1986) 

Η μαρτυρία του Γιώργου Γκίκα 

Στις αρχές Αυγούστου 1943 ο γερμανικός στρατός επέστρεφε από μία επιχείρηση που είχε κάνει στα εδάφη μας. Ήταν μέρα Σάββατο και ως την Κυριακή το απόγευμα επέστρεψαν στις βάσεις τους. Οι χωριανοί μου χαρούμενοι αλώνιζαν τα στάρια τους και σε κάθε αλώνι άκουγες χαρούμενες φωνές των παιδιών και τα τραγούδια των μεγάλων. Όλοι χαίρονταν για τη νέα σοδειά.

Δυστυχώς όμως μεγάλο κακό τους περίμενε. Οι Λιμποχοβινοί και Νεπραβιστιώτες με αρχηγούς τους Νάτζο Μπελέρι και Φεχμί Κούλα, ήταν έτοιμοι για το κακό κατά της Γλύνας.

Είχαν αποφασίσει να εγκληματίσουν εις βάρος αθώων ανθρώπων. Ίσως στο έγκλημα αυτό να βοήθησε και ο δήθεν αρχηγός της τσέτας, ο οποίος δρούσε στον τόπο μας ενώ την οικογένεια του την είχε ασφαλίσει στο Δελβινάκι της Ελλάδας.

Τον Ιούλιο μήνα οι ηγέτες της μειονότητας (σ.σ. του αλβανικού ΕΑΜ) είχαν κάνει μια πλατιά συγκέντρωση στην λυκοφωλιά την Νεπράβιστα. Πήραν την απόφαση να χτυπηθεί ο εθνικισμός (σ.σ. τα παλικάρια του ΜΑΒΗ). Οι χωριανοί μου εκείνη την περίοδο αρνήθηκαν να ενταχθούν με το αλβανικό ΕΑΜ, παρ’ όλες τις προσπάθειες του Λευτέρη Τάλλιου, του Α. Λάλαϊ και άλλων και πίστευαν ότι ήρθε καιρός να κερδίσουν την ελευθερία τους.

Οι μπαλίστες ζήτησαν βοήθεια από τους Ιταλούς που έδρευαν στους Γεωργουτσάτες. Οι Ιταλοί έσπευσαν σε βοήθεια, στέλνοντας κατά της Γλύνας στρατό με όλα τα πολεμικά μέσα, οι οποίοι οχυρώθηκαν στους λόφους του χωριού.

Οι μπαλίστες με επικεφαλής τον Νέτζο Μπελέρι, αφού εκτέλεσαν 13 παιδιά από το Λιμπόχοβο, ανάμεσα τους και τον παπά Αχιλλέα Γραμματικό, κίνησαν για τη Γλύνα.

Τα παιδιά ήταν όλα των μανάδων από το χωριά μας, για τα οποία δεν έγραψε ποτέ κανένας για το βάρβαρο αυτό έγκλημα.

Τα χαράματα 2 Αυγούστου 1943 κινούν για τη Γλύνα, μπαίνουν στο χωριό με μεγάλη βαρβαρότητα καίγοντας και πλιατσικολογώντας όλα τα σπίτια του χωριού, σύγκεντρωσαν όλα τα παιδιά, όσα μπόρεσαν, μάλιστα μερικά από το φόβο τους παρουσιάστηκαν μόνα τους. Η συμπεριφορά τους ήταν βάρβαρη και χυδαία. Έβριζαν και ξυλοκοπούσαν σαν να ήταν αγρίμια. Έλεγαν: «Αν δείτε το αυτί σας θα δείτε και την Ελλάδα».

Μας πήραν και μας κατηύθυναν προς το Λιμπόχοβο, χωρίς να γνωρίζουμε το που θα μας πάνε. Στον Άϊ Νικόλα της Βραχογοραντζής μας σταμάτησαν και κλωτσώντας μας ζήτησαν ντοκουμέντα. Εγώ έδωσα ένα ντοκουμέντο που είχα από το σχολείο Σερρών. Τότε κάποιος φώναξε «Greko Greko». Ήμουν τότε παιδί 18 χρονών. Δεν γνωρίζαμε που μας πήγαιναν και τι μας περίμενε. Πιστεύαμε ότι μας πήγαιναν για ανακρίσεις και πως γρήγορα θα επιστρέφαμε γιατί ήμασταν αθώοι. Ποτέ δεν πιστεύαμε ότι θα μας εκτελούσαν.

Όταν μας πήγαν για εκτέλεση στο λάκκο της Μέλενης τότε τα χάσαμε που είδαμε τα πολυβόλα στημένα και όλοι οι άλλοι οπλισμένοι. Ενώ αυτοί βρίζανε και ετοιμάζονταν να μας πυροβολήσουν, εμείς γυρίσαμε τα μάτια προς τον ουρανό και ζητούσαμε βοήθεια από το Θεο. Μέσα σε λίγα λεπτά το κάθε τι τελείωσε.  Όλοι ήταν νεκροί εκτός από τους Δόση Λέκα, Ηρακλή Λέκα και Χρήστο Καραδήμα.

Εγώ γλύτωσα γιατί ο Ντίλιος Κατσούκης, αγωγιάτης, έφερνε εμπόρευμα στους Τσομαίους στο θείο μου Βασίλη Γκίκα, ο οποίος του έδινε κανένα δώρο. Εκείνη την ημέρα για να γλυτώσει το παιδί του γαμπρού του κι εμένα του ζήτησε και πήρε 50 χρυσά και 150 ναπολιόνια χάρτινα. Την τελευταία στιγμή με τράβηξε από το σωρό των αδικοσκοτωμένων και επέστρεψα να δω την οικογένεια και το χωριό μου.

Έχω την εντύπωση ότι το έγκλημα ήταν σαν αποτέλεσμα της κρυφής συνεργασίας των δύο αλβανικών κομμάτων με το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Αυτό το βγάζω σαν συμπέρασμα επειδή ο Ισούφ Τσομπάνι γνώριζε για το έγκλημα και το αποκάλυψε στην Αθηνά Γκίκα και μάλιστα της είπε ότι θα την σκοτώσει αυτή και το 6χρονο παιδάκι της.

Ενώ στις 5 Αυγούστου 1943 το ΕΑΜ μας κάλεσε σε μία συγκέντρωση στο Ορεινό Πωγωνίου (Ελλάδα). Δύο επιτατραμένοι της Πανηπειρωτικής Επιτροπής (Αλέκος Τσάτης και Αλέξης Γιάνναρης), όχι μόνο δεν πόνεσαν που κλέγαμε, αλλά χλεύαζαν! Ας είναι αιωνία η μνήμη τους.

Έτσι χτυπήθηκε ο εθνικισμός και επικράτησαν οι πέντε κομμουνιστές στα 50 χωριά μας...

Γεώργιος Γκίκας

Αυτόπτης μάρτυρας

ΛΑΪΚΟ ΒΗΜΑ 

15 Ιουλίου - 1 Αυγούστου 2008

Ματωμένα Καμίνια όπου στις 2 Αυγούστου 1943 οι Ιταλοί φασίστες σε συνεργασία με τους ντόπιους του Μπαλ Κομπεταρ σκότωσαν τα 22 παλικάρια από την Γλύνα και 3 από την Βραχογοραντζή.

Ο Γιώργος Γκίκας είχε δώσει μία πιο αναλυτική περιγραφή επίσης στο ΛΑΪΚΟ ΒΗΜΑ το 2006:

2 Αυγούστου 1943. 
Το τάγμα των Ιταλών, που έδρευε στους Γεωργουτσάτες , κύκλωσε το χωριό μας. Στους Μπαξέδες, στην Κούλα, στον Άη Γιώργη, στη Μικρή και Μεγάλη Ράχη, οι Ιταλοί οπλισμένοι με όλα τα μέσα ήταν έτοιμοι για δράση. Περίμενα τους φίλους τους και συμμάχους, τους μπαλίστες. Αυτόν τον καιρό το χωριό ήταν έτοιμο ν’ απολαύσει την μπόλικη σοδιά. Τα αλώνια ήταν γεμάτα. Τα χαράματα μια ριπή πολυβόλου χάλασε την ησυχία. Οι Ιταλοί είχαν σκοτώσει τον Κώστα Μπακούλα, οικογενειάρχη με 6 μικρά. Μερικοί Ιταλοί μπαίνουν σε μερικά σπίτια και τους προειδοποιούν να κρυφτούν γιατί θα τους σκοτώσουν οι Αλβανοί.
Αλήθεια. Στο Ντούλι φάνηκαν οι Μπαλίστες. Έρχονταν από το Λιμπόχοβο, που είχαν δείξει την βαρβαρότητα και αγριότητα τους. Εκεί σκότωσαν τον Αχιλλέα Γραμματικό. 

Στο χωριό αρχίζει η πρώτη θηριωδία. Καίνε το μαγαζί του Βαγγέλη Καραδήμου, αφού πρώτα άρπαξαν τα πάντα απ’ αυτό. Χύθηκαν μετά στα σπίτια με τη σειρά και άρπαζαν ότι το καλύτερο έβρισκαν. Μαζί με αυτά και τους άντρες και παιδιά από 16 χρονών, όπως τον Κώστα Λέκκα και τους αξέχαστους Βασίλη Αναγνώστη και Βασίλη Σιλλεκότη. Οι δυο τους ήταν εθελοντές του Ελληνικού Στρατού το 1940 και υπηρετούσαν στο 39 Σύνταγμα του Παυσανία Κατσότα. Τυρράνησαν βάναυσα τον 65χρονο Χαράλαμπο Μπατζέλη, ο οποίος ήταν αντάρτης του Κολοβού και του Πουτέτση και είχε πολεμήσει στο πλευρό του Παύλου Μελά. Όλους τους συγκεντρώσανε στο Ντούλι. Στο χωριό όλοι κλέγανε.
Ο θείος μου είχε ένα μπακάλικο και αγωγιάτης του ήταν ο Ντιλαβέρ Κατσούκι από το Λιμπόχοβο, ο οποίος έστησε έξω από το σπίτι ένα οπλοπολυβόλο και του ζήτησε χρήματα για του γλιτώσει το μοναχογιό, που τώρα ζει στην Αμερική. Ο θείος μου του δίνει 50 χρυσά και 150 ναπολόνια του τότε καιρού. Του είπε ακόμα ο θείος να γλιτώσει και τον ανηψιό του, σακάτης και ορφανός. Ποτέ δεν σκέφτηκε ο κακομοίρηςτην τραγωδία που θα γινόταν. Σε αυτή τη φάκα έπεσα κι εγώ. Όταν πήγα να κλείσω την πόρτα με πιάνει ο Σεφκέτ Μπέκο και με πήγε εκεί που ήταν και οι άλλοι. Ο μακαρίτης ο μπαρμπά Λάμπης, βλέποντας την καταστροφή στο χωριό όπου ήταν και ο μοναχογιός του Βαγγέλης, έτρεξε να τον σώσει. Ο Σεφκέτ τον χτύπησε με το κοντάκι του όπλου στο κεφάλι. Το πρόσωπο του γέμισε αίματα. Τον πήγαν στο λάκκο, τον βασάνισαν ώσπου πέθανε.

Στην τοποθεσία Ντούλι συγκέντρωσαν γύρω στους 35 άντρες. Άφησαν ελεύθερους 5-6 γερόντους, όπως τον Λάμπη Μπακούλα, Χρήστο Σκόπη, Θανάση Γκίκα κ.α. Τους υπόλοιπους τους οδήγησαν στο σφαγείο. Στο δρόμο μας έβριζαν «Βρωμοέλληνες, θα δείτε την Ελλάδα όταν θα δείτε το αυτί σας». Στην Βραχογοραντζή χτύπησαν άσχημα τον Χρήστο Καραδήμα.
Η εκτέλεση θα γινόταν σε έναν λάκκο ανάμεσα Γοραντζής και Νεπράβιστας. Δεν μπορώ να περιγράψω τη θηριωδία τους. Είχαν στήσει τρία πολυβόλα και άλλοι εκατό με τα όπλα στο χέρι ήταν στραμμένοι προς εμάς. Από το λάκκο οι φωνές ακούγονταν μέχρι τον ουρανό. Εγώ ήμουν ζωντανός – νεκρός. Ποτέ δεν περίμενα να δω ένα τέτοιο φρικτό έγκλημα.
Με γλίτωσε από το σίγουρο θάνατο ο Ντίλιος. Με άρπαξε και με έβγαλε 100 μέτρα πιο πέρα. Ρίχτηκα σε ένα ύψωμα. Στα βράχια κρύβονταν πολλές γυναίκες που παρακολουθούσαν με κομμένη την ανάσα. Τους είπα τι συναίβει και λιποθύμησα. Οι γυναίκες άρχισαν να τραβούν τα μαλλιά τους. Ακούστηκαν ριπές. Τους είχαν σκοτώσει όλους. Μαύρα δάκρυα κύλησαν στα μάγουλα όλων μας. 
Οι εγκληματίες αφού έκαναν την εκτέλεση στην Νεπράβιστα, τους έκαναν τραπέζι ο Φεχμί Κούλα, ο Σελάμ Μίνο και η παρέα τους. Αφού έφαγαν και ήπιαν, γύρισαν στα θύματα τους και τους έσπαγαν τα κεφάλια με τις πέτρες, όπως ο Σεφκέτ Μπέκο και ο Φετά Τσένι.

Στη 1 Αυγούστου η νύφη μας Αθηνά Γκίκα – Καζάκη ήταν στα πατρικά της. Την Δευτέρα 2 Αυγούστου ήταν με τον 6χρονο γιο της, το Νίκο, γύριζε στο σπίτι της στη Γλύνα. Στη θέση Γκιάστα, ανάμεσα Βραχογοραντζής και Νεπράβιστας σ’ ένα χαντάκι ήταν ο Ισούφ Νεπράβιστα με δυο ανήψια του Νεπραβιστινούς. Την φώναξαν να πάει κοντά τους. «Δεν θα πας στη Γλύνα σήμερα γιατί θα γίνει μεγάλο κακό» της είπε ο Ισούφ. Αυτή του είπε πως θα πήγαινε γιατί ήταν εκεί ο άντρας της. Τότε ο Ισούφ της ξαναλέγει : «Θα πας. Αν όμως πεις κάτι θα ρθω το βράδυ στο σπίτι και θα σε σκοτώσω, εσένα και τα παιδιά σου».
Στις 5 Αυγούστου 1943 μας κάλεσαν σε συγκέντρωση στο Ορεινό. Ήταν Έλληνες της Πανηπειρωτικής. Τους συνόδευε ο Αλέκος Τσάτης και ο Αλέξης Γιάνναρης. Ενώ οι δικοί μας κλαίγανε, αυτοί χλεύαζαν.

Γιώργος Γκίκας
Αυτόπτης μάρτυρας

ΛΑΪΚΟ ΒΗΜΑ 27-7-2006