Μετά από μια σειρά βιβλίων όπως: Ο Θεολόγος Βορείου Ηπείρου και τα γύρω χωριά, Η Δίβρη Βορείου Ηπείρου στο διάβα των αιώνων, Λαογραφικά θησαυρίσματα Δίβρης Βορείου Ηπείρου, Η Δίβρη των Αγίων Σαράντα, Τα Ριζά Αγίων Σαράντα-ιστορική αναδρομή, ο συνταξιούχος ελληνοδιδάσκαλος Χαράλαμπος Κίτσιος από τη Δίβρη Βορείου Ηπείρου, δώρισε στο αναγνωστικό κοινό και ιδίως στους εκπαιδευτικούς το έκτο του βιβλίο: Το χρονικό της Ελληνικής Δημόσιας και Ιδιωτικής Παιδείας στην Αλβανική Επικράτεια, ένα ιστορικό μαργαριτάρι, πλούσιο σε γεγονότα, δεδομένα, ονόματα και ιδίως συγκριτικούς πίνακες σε τέσσερα κυριότερα στάδια της ελληνικής παιδείας στην αλβανική επικράτεια.
Για περισσότερες λεπτομέρειες παραθέτουμε τον πρόλογο του βιβλίου από τον εκπαιδευτικό και συγγραφέα Βαγγέλη Παπαχρήστο:
Ο Χαράλαμπος Κίτσιος, παρά την προχωρημένη του ηλικία, παρά τις δυσκολίες της οράσεως, δεν το βάζει κάτω. Δεν παρατά τις έρευνες και τις μελέτες του. Δεν παρατά να συζητεί με παρήλικες και ειδικούς, να ξεφυλλίζει, να σημειώνει, να συγκρίνει… Θέλει κάτι ν’ αφήσει πίσω του. Στους συναδέλφους του, για να εμπλουτίσουν ακόμα περισσότερο τον ορίζοντά τους. Στους συγκατοίκους του, για να ξυπνήσει μνήμες. Στην νέα γενιά, για να γνωρίσει τα πεπρωμένα της γενέτειρας και της φυλής της.
Μήπως δεν έκαναν το ίδιο οι επιφανείς άντρες αυτού του τόπου: ο Μπαράς και ο Μυστακίδης, ο Μολοσσός και ο Ευαγγελίδου; Τόσοι άλλοι; Τα ονόματά τους είναι σήμερα συνοδοιπόροι μας. Γιατί έχουμε τα βιβλία τους ως κειμήλια. Για να μάθουμε την αληθινή ιστορία μας. Να συγκρίνουμε καταστάσεις και γεγονότα. Να εμπεδώσουμε την ιστορική αλήθεια για την προέλευση και την καταγωγή μας. Για τα ήθη και έθιμα, τη γλώσσα, την θρησκεία και ό,τι άλλο σχετίζεται με την αιωνιότητα αυτού του Βορειοηπειρωτικού τόπου και κόσμου.
Αυτά τα «χωράφια» όργωσε και ο Χαράλαμπος ο Κίτσιος. Σιγά, μα σταθερά. Με το υνί του. Που είναι το μολύβι του. Δεν είχε, βλέπεις, τα σύγχρονα μέσα του οργώματος. Το κομπιούτερ και τα άλλα ηλεκτρονικά μέσα. Γιατί, όπως λέει ο ίδιος: «αν και ο ζήλος μεγάλος, δεν είχαμε τις ευκολίες και τις βοήθειες των διανοουμένων που ζουν στην Ελλάδα, δεν γνωρίζουμε τη χρήση μοντέρνων μέσων πληροφορικής αλλά παράγουμε γράφοντας και ξαναγράφοντας».
Κι ας είχε μόνον το «υνί» του ο μπαρμπα - Χαράλαμπος, μας προσέφερε ένα πλούσιο και ποιοτικό υλικό: Για την ιστορία της περιοχής του. Για το Θεολόγο και τη Δίβρη του στο διάβα των αιώνων. Για τα λαογραφικά θησαυρίσματα της περιοχής και ευρύτερα: τα ήθη, έθιμα, θρύλους, χορούς, τραγούδια, ευτράπελα, παροιμίες και αινίγματα… Ό,τι γεννούσε η λαϊκή φαντασία. Γιατί το Κεφαλοχώρι των Ριζών, η Δίβρη, γράφει ο μπαρμπα – Λάμπης, έχει πλούσιες παραδόσεις: ιστορικές, θρησκευτικές, εκπαιδευτικές, λαογραφικές... Με αυτές τις παραδόσεις ΕΖΗΣΕ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ. Αυτή και όλη η Ελληνική μας Κοινότητα.
Για το παρών βιβλίο: «Το χρονικό της Ελληνικής Δημόσιας και Ιδιωτικής Παιδείας στην Αλβανική Επικράτεια», «όργωσε» τα δικά του χωράφια. Αυτά που τα γνώρισε από την καλή και την ανάποδη. Από την καλή γιατί δίδαξε με ζήλο και πάθος. Ιλυώδης, μ’ ένα ραβδί κι έναν τορβά σταυρωτά δρασκέλισε πολλά σχολεία, για να διδάξει την όμορφη, την μητρική γλώσσα στους μαθητές του. Από την ανάποδη, γιατί γνώρισε τις μεθόδους αφομοίωσης αυτής της γλώσσας, της ελληνικής, από τις εκάστοτε αλβανικές κυβερνήσεις. Με την ελάττωση των ωρών διδασκαλίας. Με το κλείσιμο των ελληνικών σχολείων. Με την άρνηση διδασκαλίας της Ιστορίας και της Γεωγραφίας του Ένθους. Που σήμαινε απόσπαση από τον Εθνικό Κορμό. Με τις φυλακίσεις, τις εξορίες και τις θανατώσεις προοδευτικών ελληνοδιδασκάλων, που είχαν μέσα τους το ελληνικό πνεύμα και την ελληνική ψυχή.
Στο νέο του βιβλίο ο Χαράλαμπος Κίτσιος μας δίνει μια πλήρη εικόνα της παιδείας στον βορειοηπειρωτικό χώρο στα τέσσερα κυριότερα Στάδια, όπως τα κατατάσσει αυτός. Με ερμηνείες, πίνακες, αναλύσεις, σχόλια και στατιστικές- όλα αυτά με μια απόλυτη ευταξία- ολοκληρώνει την εικόνα της παιδείας. Μια εικόνα που είχε σκαμπανεβάσματα στα Στάδια αυτά. Με έξαρση και ύφεση. Με άνοδο και κάθοδο. Σύμφωνα τις συγκυρίες. Συγκυρίες, όμως, που οδήγησαν στην τελική ύφεση της παιδείας στον βορειοηπειρωτικό χώρο. Με το κλείσιμο πάρα πολλών σχολείων λόγω μείωσης του αριθμού των μαθητών. Με την αλλοίωση της αναλογίας των ωρών διδασκαλίας. Εις βάρος της ελληνικής.
Το βιβλίο αυτό είναι ένα επωφελής σύγγραμμα στον κολιέ της βορειοηπειρωτικής παιδείας. Ένα βοηθητικό δοκίμιο για τους δασκάλους και τους φιλεκπαιδευτικούς. Ένα εγχειρίδιο για τους παραχαράκτες της ιστορίας.
Ο Χαράλαμπος ο Κίτσιος κρύβει ακόμα μεγάλα αποθέματα. Στα χειρόγραφα, που στέκουν στιβάδα απάνω στο τραπέζι του και περιμένουν να δουν το φως της δημοσιότητας. Στην γεμάτη, αναβρασμένη ψυχή του που μοιάζει με το Βεζούβιο και θέλει να ξεσπάσει. Για να ευφρανθεί τώρα στα γεράματά της.
Ας ευχηθούμε να δουν το φως της δημοσιότητας, να πλουτύνουν οι δικές μας βιβλιοθήκες, να διευρυνθεί το κολιέ της βορειοηπειρωτικής δημιουργίας και του βορειοηπειρωτικού πνεύματος.
(από συνεργάτη της ΣΦΕΒΑ στη Β. Ήπειρο)
http://www.sfeva.gr/