Μία από τις χειρότερες θέσεις καταλαμβάνει η Ελλάδα στο θέμα της μεταναστευτικής νομοθεσίας, στη μεγαλύτερη έρευνα που έχει γίνει ποτέ για τα δικαιώματα των νόμιμων μεταναστών στην Ευρώπη, ενώ αναδεικνύεται περίτρανα σε ουραγό στο θέμα τής ιθαγένειας, σημειώνοντας τη δυσμενέστερη επίδοση στην Ε.Ε. και καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη για άμεση αναθεώρηση πολιτικής σε αυτόν τον τομέα.
Συγκεκριμένα, στη συγκριτική έρευνα ανάμεσα σε 28 χώρες για την ένταξη των μεταναστών στην Ε.Ε., η οποία περιλαμβάνει 130 πολιτικά πεδία ελέγχου που μοιράζονται σε έξι τομείς-δείκτες, η χώρα μας κατατάσσεται ανάμεσα στις τέσσερις τελευταίες χώρες, μαζί με Κύπρο, Αυστρία και Λετονία.
Τέσσερις από αυτούς τους δείκτες αναδεικνύονται στα «αγκάθια» της ελληνικής μεταναστευτικής πολιτικής:
* Η πρόσβαση στην ιθαγένεια-πολιτογράφηση περιγράφεται ως κλειστή, χωρίς πρόβλεψη για τους μετανάστες δεύτερης γενιάς που έχουν γεννηθεί εδώ, απαιτεί το πιο ακριβό παράβολο στην Ε.Ε. (1.500 ευρώ ), ενώ η διοίκηση δεν έχει υποχρέωση απάντησης ή προθεσμίας για την εξέταση της αίτησης. Ετσι, η Ελλάδα μαζί με την Αυστρία καταλαμβάνουν τις δύο τελευταίες θέσεις στην κατάταξη. Για το οποίο θέμα, η Ελληνική Ενωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου πρόκειται να καταθέσει πρόταση νόμου, όπως δεσμεύτηκε ο πρόεδρός της, Δημήτρης Χριστόπουλος.
* Ανύπαρκτη χαρακτηρίζεται η πολιτική συμμετοχή των μεταναστών στη διαμόρφωση της πολιτικής και της νομοθεσίας που τους αφορούν, τόσο συμβουλευτικά όσο και ως προς το πολιτικό δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη σχετική 28μελή εθνική επιτροπή για τους μετανάστες δεν συμμετέχει ούτε ένας μετανάστης, σύμφωνα με τον διευθυντή του Εθνικού Παρατηρητηρίου για τον Ρατσισμό και την Ξενοφοβία, Μίλτο Παύλου, που παρουσίασε τα αποτελέσματα της έρευνας - τομέας στον οποίο η Ελλάδα κατατάσσεται τρίτη από το τέλος, πριν από τη Λιθουανία και τη Λετονία.
* Η πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας είναι δύσκολη και συνοδεύεται από περιορισμένα δικαιώματα, με αποτέλεσμα να εξωθούνται σε άτυπες ή και παράνομες μορφές απασχόλησης και, κατά συνέπεια, το καθεστώς διαμονής τους διαιωνίζεται ως «άτυπο», που συχνά είναι συνώνυμο του «παράνομο», δείκτης στον οποίο η Ελλάδα μοιράζεται τις τέσσερις τελευταίες θέσεις μαζί με Μάλτα, Πολωνία και Λετονία.
* Δυσχερής είναι και η οικογενειακή συνένωση των μελών της οικογένειας των νόμιμων μεταναστών, με κύριο εμπόδιο το ύψος του εισοδήματος που απαιτείται για κάτι τέτοιο, φέρνοντας τη χώρα στην πέμπτη από το τέλος θέση της κατάταξης σε αυτόν τον δείκτη.
Σε δύο τομείς η χώρα βρίσκεται κοντά στον μέσον όρο των χωρών της Ε.Ε.: επαρκή κρίνονται η νομοθεσία της χώρας κατά των διακρίσεων, αν και η έρευνα δεν εξετάζει τον τρόπο εφαρμογής της από τα δικαστήρια, αλλά και τα δικαιώματα των μεταναστών με μακρά άδεια παραμονής. Ωστόσο, μέχρι σήμερα δεν έχει εκδοθεί καμία άδεια μακράς διαμονής, καθώς δεν έχει ξεκινήσει η σχετική διαδικασία ενώ ο αριθμός δικαιούχων για υποβολή σχετικής αίτησης θα είναι μικρός, λόγω των προϋποθέσεων που θέτει ο νόμος, και δεν θα ξεπερνά τα 500-800 άτομα, ενώ και το σχετικό παράβολο είναι το πιο ακριβό της Ε.Ε. (900 ευρώ ).
Η εκπόνηση του Δείκτη Πολιτικής Ενταξης Μεταναστών (ΜΙΡΕΧ) έγινε με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση από το Βρετανικό Συμβούλιο, με κύριο ερευνητικό συνεργάτη το Migration Policy Group και περισσότερους από 20 τοπικούς συνεργάτες, που για την Ελλάδα ήταν η Ελληνική Ενωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και ο Συνήγορος του Πολίτη, ο οποίος ήλεγξε τα παρεχόμενα στοιχεία. Καλύπτει 25 κράτη της Ε.Ε. -πριν από την είσοδο της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας- καθώς επίσης και τον Καναδά, τη Νορβηγία και την Ελβετία.
Υπολογίζεται ότι στην Ε.Ε. ζουν 20 εκατομμύρια άνθρωποι από τρίτες χώρες -ένας στους 25 κατοίκους της Ε.Ε. ή μία Αυστρία και ένα Βέλγιο μαζί, σε πληθυσμό που αντιστοιχεί στο 4-5% της Ε.Ε.
Σουηδία, Πορτογαλία -μια χώρα του ευρωπαϊκού νότου- Βέλγιο, Ολλανδία και Φινλανδία αποτελούν την πεντάδα με τις καλύτερες επιδόσεις στη μεταναστευτική πολιτική, που στόχο έχει την ένταξη των μεταναστών και τη συμβίωση σε μια Ευρώπη ίσων ευκαιριών.
ΕΡΕΥΝΑ ΣΕ 28 ΧΩΡΕΣ
Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΣΩΤΗΡΧΟΥ
Αναδημοσίευση από εφημερίδα "Ελευθεροτυπία" (17/10/07)