Φόρουμ της Νεολαίας Βορειοηπειρωτών

Η Φοινίκη, το κυριότερο κέντρο της Χαονίας και για ένα διάστημα, πρωτεύουσα ολόκληρης της Ηπείρου.

Ο Πολύβιος χαρακτηρίζει τη Φοινίκη ως το πιο πλούσιο, το πιο οχυρωμένο και το πιο ισχυρό κέντρο της Ηπείρου. Κτισμένη πάνω σε μια ράχη με υψόμετρο 290 μέτρα πάνω από τη θάλασσα, με μια πεδιάδα κατάλληλη για κατοικίες στην κορυφή της. Απ’ εκεί μπορείς να δεις όλο τον κάμπο του Βούρκου μέχρι το Βουθρωτό. Τα τείχη μήκους 5000 μέτρων περιστοιχίζουν μια επιφάνεια των 57 εκταρίων. Από το μέγεθος της η Φοινίκη έρχεται μετά την Απολλωνία και το Δυρράχιο, ενώ στην Ήπειρο, μετά απο την Αμβρακία και είναι μεγαλύτερη από την Αντιγόνεια. Τα αρχαιολογικά ευρήματα και οι ανασκαφές των τελευταίων ετών στη Φοινίκη μας δίνουν τη δυνατότητα να καθορίσουμε τρεις βασικές περιοδους τις οποίες διένυσε η πολύχρονη ιστορία εξέλιξης αυτής της πόλης.
1η περίοδος. Η γέννηση της πόλης χρονολογείται κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. και μέχρι τα μέσα του 4ου αι. π.Χ. Η περίοδος της γέννησης ταυτίζεται τότε και με την ίδρυση άλλων πόλεων και του κράτους της Ηπείρου.
Αρχικά η κατοίκηση ξεκίνησε στο άνω μέρος της ράχης με μια ελλειψοειδή περίφραξη σε ένα εμβαδόν 6 εκταρίων. Τα τείχη αυτής της περιοχής κτίστηκαν με ογκόλιθους διαστάσεων 3x3x2,10 που είναι και οι μεγαλύτεροι στην Ήπειρο και στην Ιλλυρία. Το έτος 370 π.Χ. η Φοινίκη αναφέρεται ως πόλη στην κατάσταση των Θεοδωροδοκαίων στην Επίδαυρο.
Η 2η περίοδος ξεκινάει κατά ταμέσα του 4ου αιώνα π.Χ. Την μεγαλύτερη ακμή η πόλη έφτασε αυτή την περίοδο όπου επέκτεινε την επιφάνεια της σε 57 εκτάρια. Στην περίοδο του 3ου -2ου αιώνων π.Χ. η πόλη άνθισε πραγματικά. Έχει το δικό της νόμισμα και διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο στην οικονομική και κοινωνική ζωή της Χαονίας ως κέντρο της, ρόλο τον οποίο επέκτεινε μετά την ίδρυση του Κοινού των Ηπειρωτών, όπου λέγεται ως πρωτεύουσα τους.
Η Φοινίκη είναι πόλη με ακρόπολη, στην οποία αποκαλύφθηκαν μερικά κτήρια κοινωνικής χρήσεως όπως ναοί, το Γυμνάσιο και τρεις δεξαμενές νερού του 4ου αιώνα π.Χ. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν ένα συγκρότημα με κατοικίες με περιστύλιο και ποιοτική αρχιτεκτονική που διέφερε και από τις κατοικίες των πιο αναπτυγμένων πόλεων της Ηπείρου. Οι κατοικίες έχουν σχεδιαστεί με δύο αυλές περιστυλίου. Η πολεοδομική οργάνωση της πολης είναι βάση αναβαθμίδων. Σε μια από τις αναβαθμίδες αποκαλύφθηκε το αρχαίο θέατρο της Φοινίκης που από το μέγεθος υπερβαίνει δέκα φορές το θέατρο του Βουθρωτού και έιναι από τα μεγαλύτερα στην Ήπειρο. Σ’ αυτό το χώρο οργανώνονταν παραστάσεις αλλά και συγκεντρώσεις των εκπροσώπων των φυλών της Ηπείρου για να λάβουν αποφάσεις για την τύχη της Ηπείρου. Αυτό επιβεβαιώνεται από τη ν αποκάλυψη στο θέατρο κεραμικών ταυτοτήτων που μαρτυρούσαν την παρουσία μελών του Κοινού από άλλες πόλεις της Ηπείρου. Οι ταυτότητες αυτές είναι σε μορφή νομίσματος αλλά είναι κατασκευασμένες από χώμα.
Την ανωτερότητα της πρωτεύουσας αυτής εκφράζει και η ύπαρξη σ’ αυτή ενός ατελιέ γλυπτικής, που είναι και η μοναδική στη Χαονία. Τ αγλυπτά που αναμετρούνταν με τα αριστουργήματα μεγάλων γλυπτών της αρχαίας Ελλάδος, είναι δημιουργία εγχωρίων καλλιτεχνών. Αυτό σημαίνει ότι η Φοινίκη είχε τη δική της σχολή γλυπτικής. Πολλά από τα γλυπτά της Φοινίκης σήμερα στολίζουν το μουσείο του Βουθρωτού.
Η νεκρόπολη της Φοινίκης είναι από τις πιο πλούσιες, με βωμούς και τάφους πλούσιους σε υλικά.
Η Φοινίκη ήταν ένα μεγάλο βιοτεχνικό, γεωργικό και εμπορικό κέντρο σε όλη την επικράτεια του Ελληνισμού. Ως το μεγαλύτερο κέντρο της Χαονίας αναφέρεται ως τόπος που το έτος 205 π.Χ. υπογράφτηκε η συμφωνία ειρήνης μεταξύ Ρωμης και Μακεδονίας.
Οι αρχαιολογικές ανασκαφές και η αποκάλυψη ισχυρών μνημείων στη Φοινίκη θα είναι η αφορμή για την ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού σε όλο το νομό Δελβίνου.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΣΟΝΤΗΣ
Από την «Φωνή των Φοινικαίων»

Ποιος έγραψε πρόσφατα για τη Φοινίκη

Για την αρχαία Φοινίκη σίγουρα υπάρχουν αρκετά γραπτά υλικά που αναφέρονται στη δόξα της, στην ιστορία της και τους μύθους της. Ελάχιστη όμως είναι η προσπάθεια για την προβολή τους. Σε συνέχεια των ανασκαφών και των ερευνών που έκανε το 1928 και 1932 ο Ουγκολίνι, σήμερα ακολουθεί πιστά το έργο του ιταλική αποστολή από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, με τη φροντίδα της ιταλικής πρεσβείας στα Τίρανα, η οποία αποστολή εξέδωσε δύο τόμους με τις ανασκαφές και τα ευρήματα.
Ντόπιοι ερευνητές και συγγραφείς των όσων αποκαλύπτονται είναι ο Δημήτρης Τσόντης, αρχαιολόγος του νότου, ο Ανδρέας Ζαρμπαλάς που μέσα στο βιβλίο του «Ο άλλος χάρτης» αφιερώνει αρκετό χρόνο στην αρχαία Φοινίκη. Επίσης και Φοινικαίοι ασχολούνται με αυτό το θέμα. Ο Θωμάς Θύμιος συνέγραψε ένα βιβλίο στα αλβανικά και στα ελληνικά «Φοινίκη, μύθοι και πραγματικότητα» ενώ ο Θανάσης Νάτσης γράφει για το Κοινό των Ηπειρωτών που είναι και το ιδαίτερο χαρακτηριστικό αυτής της αρχαίας πρωτεύουσας στην Ήπειρο.
Η ιστορία της Φοινίκης είναι ένα αστείρευτο πηγάδι από το οποίο μπορούν να δροσιστούν οι επόμενες γενιές. Εξαρτάται από το γεγονός πως θα προβληθεί η αξία αυτού του πηγαδιού.

Η ΦΟΙΝΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΡΚΟ

Με τις αποφάσεις αριθμό 515, ημερομηνίας 24.10.2002 «Για την κήρυξη πολιτιστικής ιδιοκτησίας, πολιτιστικό μνημείο με πολύπλευρο χαρακτήρα και για το θέσιμο υπό την προστασία του κράτους, της αρχαιολογικής περιοχής της Φοινίκης» και αριθμό 396, ημερομηνίας 31.03.2005 «Για την έγκριση των ορίων και του κανονισμού για τη διαχείριση των αρχαιολογικών πάρκων της Σκόδρας, Αλεσίου, Απολλωνίας, Βυλισίου, Αμαντίας, Ορυκού, Αντιγόνειας, Φοινίκης και Βουθρωτού», ο αρχαιολογικός χώρος της Φοινίκης εντάσσεται στα μεγαλύτερα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς που προστατεύεται από το αλβανικό κράτος και ανοίγονται νέοι ορίζοντες για καλύτερο προγραμματισμό για την αποκάλυψη και προστασία των αξιών της, αλλά και για την ανάπτυξη του τουρισμού.
Στα πλαίσια αυτά τίθεται καθήκον στην τοπική αυτοδιοίκηση ώστε σε συνεργασία με τα αρμόδια υπουργεία να προετοιμάσει το έδαφος για επενδύσεις σοβαρές στο μέλλον, πράγμα το οποίον ξεκίνησε. Εκτός από την ολοκληρωμένη μελέτη για τον δρόμο προς την Ακρόπολη, εξετάζονται διάφορες παραλλαγές για πολιτιστικό κέντρο στη Φοινίκη, το οποίο θα συμπεριλαμβάνει μουσείο, χώρους διασκέδασης, χώρους συνεδρίασης, χώρους εκθέσεων, κλειστό και ανοιχτό θέατρο και εργαστήρια λαϊκής τέχνης.
Εν τω μεταξύ σχεδιάζει προσαρμογή των επενδύσεων στους εσωτερικούς δρόμους του χωριού ανάλογα με το αρχαίο στυλ, καθώς και την παρότρυνση των κατοίκων να αναπτύξουν τον οικογενειακό τουρισμό.
Η ευεκαιρία που γίνεται στους απογόνους των αρχαίων Φοινικαίων που ζουν πάνω στις αξίες τους, θα πρέπει να αξιοποιηθεί θετικά γιατί είναι προς όφελος τους, αλλά και υπέρ του ελληνισμού.

Ο ΔΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ

Απαραίτητος και προσοδοφόρος είναι ο δρόμος που θα διασχίζει καταμεσής το χωριό και θα φτάνει στην Ακρόπολη της Αρχαίας Φοινίκης. Γι’ αυτό ο έπαρχος κ. Ζήσος Λούτσης κάλεσε κλιμάκιο μελετητών και χορηγών για την κατάρτιση μελέτης. Εκείνος που προσφέρθηκε με μεγάλη αγάπη ήταν ο Κώστας Θάνος, ο εκπρόσωπος ελληνικής εταιρείας στα Τίρανα INTRALBAN. Αφού χρηματοδότησε τη μελέτη του έργου που έγινε από το γραφείο GEOSAT στην πρωτεύουσα, συνέχισε και τη χρηματοδότηση του χαράγματος του δρόμου σε 1,5 εκ. Λεκ. Το έργο υλοποίησε η εταιρεία της επαρχίας ΣΑΒΡΙΚΑΛ. Σήμερα αυτό το έργο σταμάτησε γιατί είναι μεγάλου κόστους και στην επικαιρότητα υπάρχουν άλλες προτεραιότητες, όμως είναι ένα βήμα μπροστά στην προσπάθεια για τη διάνοιξη επωφελών ευκαιριών στους Φοινικαίους.