Βορειοηπειρωτικοί Σύλλογοι και το τέλος του ζητήματος
Δημοσιεύτηκε: 22:19 pm 12 07 2006
Το περιοδικό ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ φιλοξένησε στο τέυχος του Σεπτεμβρίου 1998 άρθρο του Θανάση Δίκαιου με θέμα:
"Βορειοηπειρωτικοί Σύλλογοι και το τέλος του Βορειοηπειρωτικού ζητήματος"
Σχετικά παλιό μεν αλλά πιστεύω ότι πρέπει να μας προβληματίσει.
Εν περιλήψει, για οικονομία χώρου και χρόνου, ο αρθρογράφος περιγράφει αρχικά την πορεία του ζητήματος από το 1990 και έπειτα: ίδρυση ΟΜΟΝΟΙΑΣ από έμπιστα στελέχη του καθεστώτος Αλία, ίδρυση Συλλόγου πρώην Πολιτικών Κρατουμένων, ανάληψη ηγεσίας ΟΜΟΝΟΙΑΣ από την "πατριωτική" της πτέρυγα, διαδηλώσεις για απέλαση Αρχιμανδρίτη Χρυσόστομου Μαηδώνη, γεγονότα Επισκοπής, δίκη των 5 και παρακμή της ΟΜΟΝΟΙΑΣ-ΚΕΑΔ, ανικανότητα και αδιαφορία του ελληνικού κράτους για χειρισμό της κρίσης κατά τη διάρκεια της εξέγερσης 1997, άδειασμα Β. Ηπείρου.
Αντιγράφω τα σημεία όπου γίνεται αναφορά στα βορειοηπειρωτικά σωματεία:
Μία πολιτική ομάδα που δεν ανταποκρίθηκε επαρκώς στο ρόλο της, ήταν οι σύλλογοι τω Ελλήνων διδασκάλων Αργυροκάστρου και Αγίων Σαράντα.
Έχουν βέβαια το ελαφρυντικό ότι σταδιακά έμειναν χωρίς μαθητές από τη μία και από την άλλη με καθυστερημένες ή και χωρίς χρηματικές απολαβές, τις οποίες είχε υποσχεθεί το ελληνικό κράτος. Η γενικότερη αδυναμία της προσφοράς των δασκάλωνείναι ευνόητο ότι συνδέεται άμεσα με την επικρατούσα κατάσταση στην Αλβανία αλλά και στην ελληνική μειονότητα.
Ένας γυναικείος σύλλογος, οι "Τζαβέλαινες", με πρόεδρο τη Μαρία Σκόπα από τη Γλύνα, κινήθηκε σε πολιτιστικό επίπεδο. Δυστυχώς, ο σύλλογος αυτός πολύ σύντομα απογοήτευσε. Αναμείχθηκε με τις δραστηριότητες του χορευτικού συγκροτήματος παραδοσιακών χορών της Δερβιτσάνης, συμμετείχε σε περιοδείες στην Ελλάδα και μετά τον αρχικό πατριωτικό ενθουσιασμό εσιώπησαν. Το χορευτικό συγκρότημα Δερβιτσάνης διαλύθηκε και οι "Τζαβέλαινες" έπεσαν σε χειμερία νάρκη. Γιατί τάχα;
Σωματεία βορειοηπειρωτικά στην Αθήνα υπήρχαν πολλά, κάθε περιοχή της Β. Ηπείρου είχε και το δικό της. Όμως συνήθως ήταν πολιτιστικά και περιορίστηκαν στην έκδοση ληξιαρχικών πράξεων - αποδείξεων καταγωγής κατά τρόπο πολλάκις απρόσεκτο, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν σοβαρές υπόνοιες στις αρχές και να αμφισβητούν την γνησιότητα αυτών. Δεν έλειψαν επίσης και περιπτώσεις σωματείων- σφραγίδων που προχώρησαν ακόμη παραπέρα. Αποτέλεσμα κάποιοι να επωφεληθούν οικονομικώς και με την έκδοση "πιστοποιητικών" να αμαυρώσουν την εικόνα βορ/τικών σωματείων, στελεχών και γνησίων πιστοποιητικών (άνευ εισαγωγικών).
Τα προεδρεία αυτών των σωματείων αντί να συσπειρώσουν τους συγχωριανούς τους, έστω τοπικά, ασχολήθηκαν με τη διοργάνωση κοινωνικών εκδηλώσεων για δημόσιες σχέσεις λαι λαχειοφόρους αγορές.
Μοναδική εξαίρεση, που υψώνεται σαν φάρος μες στο σκοτάδι της διαφθοράς, μένει η ΕΝΩΣΗ ΧΕΙΜΑΡΡΙΩΤΩΝ. Με πρόεδρο τον (δάσκαλο) Δ. Δημαλέξη κρατήθηκε στα όρια της αξιοπρέπειας και της σοβαρότητας. Ακόμα και τις ημέρες πείνας και τρόμου η Χειμάρρα ένιωσε την ευεργετική παρουσία της Ενώσεως. Επιπλέον η πολιτική βούληση που υπήρξε κατά τη διάρκεια της εξεγέρσεως είχε αποτέλεσμα να γυρίσουν πίσω και να μην υποστεί η Χειμάρρα φθορές και θανάτους από επιδρομές αλβανικών συμμοριών. Αν και οι υπόλοιποι σύλλογοι έκαναν αυτό που έπρεπε την περίοδο της εξέγερσης, δηλαδή να οργανώσουν ομάδες αυτοπροστασίας του χωριού τους με νέους- τα όπλα υπήρχαν- τότε δεν θα θρηνούσαν νεκρούς, ληστείες, απαγωγές, λεηλασίες.
Ατυχώς, η έλλειψη ενδιαφέροντος, η ανυπομονησία και η ξεροκεφαλιά που βασιλεύει στο χώρο νίκησε το φιλότιμο, την επιμονή τον αγώνα με αξιοπρέπεια. Η Ένωση βρίσκεται προ του φάσματος του λουκέτου. Οι Χειμαρριώτες που το αλβανικό κράτος δεν τους αναγνωρίζει ως Έλληνες, όταν έρθει η ώρα της καταμέτρησης, θα βρεθούν ανέτοιμοι και θα υποστούν τις συνέπειες της αδιαφορίας τους.
(σημ. Priest: τα γεγονότα των δημοτικών εκλογών 2003 και η δράση της Ε.Χ. διέψευσαν τις αρνητικές εκτιμήσεις του αρθρογράφου)
Σε ένα σημείο γίνεται αναφορά και στον σύλλογο Διγενής Ακρίτας:
"Στην αρχή τα μέλη του Συλλόγου ήταν από την Άνω Δρόπολη, όταν όμως με μηχανορραφίες έγινε πρόεδρος ο Χρ. Ντούτσης, ο σύλλογος δέχθηκε στις αγκάλες του μέλη απ' όλη την ευρύτερη περιοχή. Σημειώστε παρακαλώ ότι ο Χρ. Ντούσης ήταν επί Χότζα ο... υπεύθυνος της διανομής ψωμιού στην Άνω Δρόπολη, άρα έμπιστο στέλεχος του αλβανικού κομμουνιστικού καθεστώτος."
Στη δεκαετία του '80 σημαντικό ρόλο έπαιξε η ΣΦΕΒΑ (Συντονιστική Φοιτιτική Ένωση Βορειοηπειρωτικού Αγώνα). Ιδρύθηκε το 1982 και υπό την εμπνευσμένη καθοδήγηση του Μητροπολίτη Πωγωνιανής και Κονίτσης και Εξάρχου Β. Ηπείρου Σεβαστιανού η οργάνωση επεκτάθηκε σύντομα σε ολόκληρη την Ελλάδα. Σκοπός της ήταν η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για τα δίκαια της Β. Ηπείρου και με το άνοιγμα των συνόρων η περίθαλψη-εκπαίδευση των Βορειοηπειρωτών.
Η δράση του Σεβαστιανού ενόχλησε και την κυβέρνηση των Τιράνων. Η πλούσια υπέρ του βιβλιογραφία έχει να επιδείξει μέχρι δημοσιεύματα περί οργανώσεως σχεδίου δολοφονίας του. Εντεύθεν των συνόρων η αντιμετώπιση του ήταν άσχημη. Ο τρόπος που οι δυνάμεις της Αριστεράς και της... Προόδου αντιμετώπισαν το Βορειοηπειρωτικό ήταν ο ίδιος στη στάση τους απέναντι στον αγώνα του Σεβαστιανού.
Μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις έγιναν και αντιδιαδηλώσεις όταν η ΣΦΕΒΑ παραέγινε μαχητική-ενοχλητική. Αυτά στις αρχές της δεκαετίας του '80 σε μια εποχή που κυριαρχούσε η πολιτική συγκλίσεως με τα Τίρανα (πολιτική Παπούλια) και το καθεστώς Χότζα προεβάλλετο από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, ως άξιο μιμήσεως και παραδειγματισμού.
Η απώλεια του Σεβαστιανού από την επάρατη νόσο στέρησε από τη ΣΦΕΒΑ τη μαχητικότητα της και την πυξίδα της, έτσι τελευταίως περιορίστηκε στις αποστολές τροφίμων-βοήθειας και στην οργάνωση φροντιστηρίων ελληνικής γλώσσας στη Β. Ήπειρο. Ίσως το μεγαλύτερο έργο του Σεβαστιανού να μην ήταν η οργάνωση διαδηλώσεων ανά την Ελλάδα, αλλά η ύψωση ενός μεγάλου Σταυρού στο χωριό Μαυρόπουλο (ορατό απ' τον κάμπο της Δρόπολης), που φωτιζόταν το βράδυ και η λειτουργία ισχυρού συστήματος μεγαφώνων που εξέπεμπε προς τη Β. Ήπειρο από τα σύνορα και μετέδιδε λειτουργίες και πύρινους λόγους.
Η αντίδραση προς την πατριωτική γραμμή του Σεβαστιανού ήταν οργανωμένη. Έφθασε τα χρόνια εκείνα ακόμη και στο σημείο να ιδρυθεί σύλλογος αλβανικής φιλίας στα Ιωάννινα με την επωνυμία "Εμβέρ Χότζα" για να αντιστρατευθεί τη ΣΦΕΒΑ. Αλλά και στην πρωτεύουσα ο τότε δήμαρχος Νικαίας Στ. Λογοθέτης το 1984 έκανε το σύλλογο ελληνοαλαβανικής φιλίας και βράβευσε τον Αλβανό πρέσβη (γενίτσαρο) Ξενοφώντα Νούση.
Η φωνή της Β. Ηπείρου συνδέθηκε για πολλά χρόνια με τον Σεβαστιανό. Η λειτουργία ενός δραστήριου πατριωτικού κέντρου τόσο κοντά στα σύνορα είχε δημιουργήσει προβλήματα στα Τίρανα και τους υποστηρικτές τους.
συνεχίζεται...
"Βορειοηπειρωτικοί Σύλλογοι και το τέλος του Βορειοηπειρωτικού ζητήματος"
Σχετικά παλιό μεν αλλά πιστεύω ότι πρέπει να μας προβληματίσει.
Εν περιλήψει, για οικονομία χώρου και χρόνου, ο αρθρογράφος περιγράφει αρχικά την πορεία του ζητήματος από το 1990 και έπειτα: ίδρυση ΟΜΟΝΟΙΑΣ από έμπιστα στελέχη του καθεστώτος Αλία, ίδρυση Συλλόγου πρώην Πολιτικών Κρατουμένων, ανάληψη ηγεσίας ΟΜΟΝΟΙΑΣ από την "πατριωτική" της πτέρυγα, διαδηλώσεις για απέλαση Αρχιμανδρίτη Χρυσόστομου Μαηδώνη, γεγονότα Επισκοπής, δίκη των 5 και παρακμή της ΟΜΟΝΟΙΑΣ-ΚΕΑΔ, ανικανότητα και αδιαφορία του ελληνικού κράτους για χειρισμό της κρίσης κατά τη διάρκεια της εξέγερσης 1997, άδειασμα Β. Ηπείρου.
Αντιγράφω τα σημεία όπου γίνεται αναφορά στα βορειοηπειρωτικά σωματεία:
Μία πολιτική ομάδα που δεν ανταποκρίθηκε επαρκώς στο ρόλο της, ήταν οι σύλλογοι τω Ελλήνων διδασκάλων Αργυροκάστρου και Αγίων Σαράντα.
Έχουν βέβαια το ελαφρυντικό ότι σταδιακά έμειναν χωρίς μαθητές από τη μία και από την άλλη με καθυστερημένες ή και χωρίς χρηματικές απολαβές, τις οποίες είχε υποσχεθεί το ελληνικό κράτος. Η γενικότερη αδυναμία της προσφοράς των δασκάλωνείναι ευνόητο ότι συνδέεται άμεσα με την επικρατούσα κατάσταση στην Αλβανία αλλά και στην ελληνική μειονότητα.
Ένας γυναικείος σύλλογος, οι "Τζαβέλαινες", με πρόεδρο τη Μαρία Σκόπα από τη Γλύνα, κινήθηκε σε πολιτιστικό επίπεδο. Δυστυχώς, ο σύλλογος αυτός πολύ σύντομα απογοήτευσε. Αναμείχθηκε με τις δραστηριότητες του χορευτικού συγκροτήματος παραδοσιακών χορών της Δερβιτσάνης, συμμετείχε σε περιοδείες στην Ελλάδα και μετά τον αρχικό πατριωτικό ενθουσιασμό εσιώπησαν. Το χορευτικό συγκρότημα Δερβιτσάνης διαλύθηκε και οι "Τζαβέλαινες" έπεσαν σε χειμερία νάρκη. Γιατί τάχα;
Σωματεία βορειοηπειρωτικά στην Αθήνα υπήρχαν πολλά, κάθε περιοχή της Β. Ηπείρου είχε και το δικό της. Όμως συνήθως ήταν πολιτιστικά και περιορίστηκαν στην έκδοση ληξιαρχικών πράξεων - αποδείξεων καταγωγής κατά τρόπο πολλάκις απρόσεκτο, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν σοβαρές υπόνοιες στις αρχές και να αμφισβητούν την γνησιότητα αυτών. Δεν έλειψαν επίσης και περιπτώσεις σωματείων- σφραγίδων που προχώρησαν ακόμη παραπέρα. Αποτέλεσμα κάποιοι να επωφεληθούν οικονομικώς και με την έκδοση "πιστοποιητικών" να αμαυρώσουν την εικόνα βορ/τικών σωματείων, στελεχών και γνησίων πιστοποιητικών (άνευ εισαγωγικών).
Τα προεδρεία αυτών των σωματείων αντί να συσπειρώσουν τους συγχωριανούς τους, έστω τοπικά, ασχολήθηκαν με τη διοργάνωση κοινωνικών εκδηλώσεων για δημόσιες σχέσεις λαι λαχειοφόρους αγορές.
Μοναδική εξαίρεση, που υψώνεται σαν φάρος μες στο σκοτάδι της διαφθοράς, μένει η ΕΝΩΣΗ ΧΕΙΜΑΡΡΙΩΤΩΝ. Με πρόεδρο τον (δάσκαλο) Δ. Δημαλέξη κρατήθηκε στα όρια της αξιοπρέπειας και της σοβαρότητας. Ακόμα και τις ημέρες πείνας και τρόμου η Χειμάρρα ένιωσε την ευεργετική παρουσία της Ενώσεως. Επιπλέον η πολιτική βούληση που υπήρξε κατά τη διάρκεια της εξεγέρσεως είχε αποτέλεσμα να γυρίσουν πίσω και να μην υποστεί η Χειμάρρα φθορές και θανάτους από επιδρομές αλβανικών συμμοριών. Αν και οι υπόλοιποι σύλλογοι έκαναν αυτό που έπρεπε την περίοδο της εξέγερσης, δηλαδή να οργανώσουν ομάδες αυτοπροστασίας του χωριού τους με νέους- τα όπλα υπήρχαν- τότε δεν θα θρηνούσαν νεκρούς, ληστείες, απαγωγές, λεηλασίες.
Ατυχώς, η έλλειψη ενδιαφέροντος, η ανυπομονησία και η ξεροκεφαλιά που βασιλεύει στο χώρο νίκησε το φιλότιμο, την επιμονή τον αγώνα με αξιοπρέπεια. Η Ένωση βρίσκεται προ του φάσματος του λουκέτου. Οι Χειμαρριώτες που το αλβανικό κράτος δεν τους αναγνωρίζει ως Έλληνες, όταν έρθει η ώρα της καταμέτρησης, θα βρεθούν ανέτοιμοι και θα υποστούν τις συνέπειες της αδιαφορίας τους.
(σημ. Priest: τα γεγονότα των δημοτικών εκλογών 2003 και η δράση της Ε.Χ. διέψευσαν τις αρνητικές εκτιμήσεις του αρθρογράφου)
Σε ένα σημείο γίνεται αναφορά και στον σύλλογο Διγενής Ακρίτας:
"Στην αρχή τα μέλη του Συλλόγου ήταν από την Άνω Δρόπολη, όταν όμως με μηχανορραφίες έγινε πρόεδρος ο Χρ. Ντούτσης, ο σύλλογος δέχθηκε στις αγκάλες του μέλη απ' όλη την ευρύτερη περιοχή. Σημειώστε παρακαλώ ότι ο Χρ. Ντούσης ήταν επί Χότζα ο... υπεύθυνος της διανομής ψωμιού στην Άνω Δρόπολη, άρα έμπιστο στέλεχος του αλβανικού κομμουνιστικού καθεστώτος."
Στη δεκαετία του '80 σημαντικό ρόλο έπαιξε η ΣΦΕΒΑ (Συντονιστική Φοιτιτική Ένωση Βορειοηπειρωτικού Αγώνα). Ιδρύθηκε το 1982 και υπό την εμπνευσμένη καθοδήγηση του Μητροπολίτη Πωγωνιανής και Κονίτσης και Εξάρχου Β. Ηπείρου Σεβαστιανού η οργάνωση επεκτάθηκε σύντομα σε ολόκληρη την Ελλάδα. Σκοπός της ήταν η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για τα δίκαια της Β. Ηπείρου και με το άνοιγμα των συνόρων η περίθαλψη-εκπαίδευση των Βορειοηπειρωτών.
Η δράση του Σεβαστιανού ενόχλησε και την κυβέρνηση των Τιράνων. Η πλούσια υπέρ του βιβλιογραφία έχει να επιδείξει μέχρι δημοσιεύματα περί οργανώσεως σχεδίου δολοφονίας του. Εντεύθεν των συνόρων η αντιμετώπιση του ήταν άσχημη. Ο τρόπος που οι δυνάμεις της Αριστεράς και της... Προόδου αντιμετώπισαν το Βορειοηπειρωτικό ήταν ο ίδιος στη στάση τους απέναντι στον αγώνα του Σεβαστιανού.
Μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις έγιναν και αντιδιαδηλώσεις όταν η ΣΦΕΒΑ παραέγινε μαχητική-ενοχλητική. Αυτά στις αρχές της δεκαετίας του '80 σε μια εποχή που κυριαρχούσε η πολιτική συγκλίσεως με τα Τίρανα (πολιτική Παπούλια) και το καθεστώς Χότζα προεβάλλετο από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, ως άξιο μιμήσεως και παραδειγματισμού.
Η απώλεια του Σεβαστιανού από την επάρατη νόσο στέρησε από τη ΣΦΕΒΑ τη μαχητικότητα της και την πυξίδα της, έτσι τελευταίως περιορίστηκε στις αποστολές τροφίμων-βοήθειας και στην οργάνωση φροντιστηρίων ελληνικής γλώσσας στη Β. Ήπειρο. Ίσως το μεγαλύτερο έργο του Σεβαστιανού να μην ήταν η οργάνωση διαδηλώσεων ανά την Ελλάδα, αλλά η ύψωση ενός μεγάλου Σταυρού στο χωριό Μαυρόπουλο (ορατό απ' τον κάμπο της Δρόπολης), που φωτιζόταν το βράδυ και η λειτουργία ισχυρού συστήματος μεγαφώνων που εξέπεμπε προς τη Β. Ήπειρο από τα σύνορα και μετέδιδε λειτουργίες και πύρινους λόγους.
Η αντίδραση προς την πατριωτική γραμμή του Σεβαστιανού ήταν οργανωμένη. Έφθασε τα χρόνια εκείνα ακόμη και στο σημείο να ιδρυθεί σύλλογος αλβανικής φιλίας στα Ιωάννινα με την επωνυμία "Εμβέρ Χότζα" για να αντιστρατευθεί τη ΣΦΕΒΑ. Αλλά και στην πρωτεύουσα ο τότε δήμαρχος Νικαίας Στ. Λογοθέτης το 1984 έκανε το σύλλογο ελληνοαλαβανικής φιλίας και βράβευσε τον Αλβανό πρέσβη (γενίτσαρο) Ξενοφώντα Νούση.
Η φωνή της Β. Ηπείρου συνδέθηκε για πολλά χρόνια με τον Σεβαστιανό. Η λειτουργία ενός δραστήριου πατριωτικού κέντρου τόσο κοντά στα σύνορα είχε δημιουργήσει προβλήματα στα Τίρανα και τους υποστηρικτές τους.
συνεχίζεται...