Γιατί τους μισούμε - Γιατί μας μισούν (10/10/04)
Δημοσιεύτηκε: 15:00 pm 07 07 2007ΕΛΛΗΝΕΣ - ΑΛΒΑΝΟΙ: Γιατί τους μισούμε - Γιατί μας μισούν (10/10/04)
Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ
* Τι αποκάλυψε η πρόσφατη «σύγκρουση» με αφορμή έναν ποδοσφαιρικό αγώνα
Εκείνοι απορρίπτουν κάθε τι το ελληνικό και εμείς τους θεωρούμε φτωχούς συγγενείς που έχουν στο αίμα τους την εγκληματικότητα
ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΡΟΥΣΤΑΛΛΗ
«H Ελλάδα για μένα δεν σταματά στα σύνορα με την Αλβανία. Και από κει, όταν πάω στο χωριό μου, ελληνικά ακούω. Στα Τίρανα βλέπεις εστιατόρια που πουλάνε souvlaki και giro, οι μεγάλες επιχειρήσεις είναι θυγατρικές ελληνικών. Και όμως παντού σε ποτίζει το μίσος του κόσμου για τους Ελληνες». Ο κ. Μπουγιάρ Αλιμάνι ζει στην Αθήνα και είναι σκηνοθέτης, το 2002 κέρδισε το βραβείο στο φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους στη Δράμα. Γιατί να υπάρχει μίσος; Πού ξεστράτισε η σχέση Ελλήνων και Αλβανών, μια σχέση πολύ διαφορετική από αυτή που έχουν οι Ελληνες με άλλους μετανάστες; Ο κ. Αλιμάνι μπλέκει σκεφτικός τα δάχτυλά του, δάχτυλα χοντρά, χειρώνακτα όχι καλλιτέχνη - στα νύχια υπάρχουν ακόμη ίχνη μπογιάς, «βάφω για να ζω » λέει. «Ξέρετε τι νομίζω ότι καθορίζει τη σχέση των δύο λαών; H ζήλια του φτωχού αδελφού για τον πλούσιο συγγενή του» απαντά.
Στο μυαλό του μέσου Ελληνα, ο Αλβανός εκτός από φτωχός συγγενής είναι συνδεδεμένος με την εγκληματικότητα. Είναι αλήθεια ότι οι αλβανικές συμμορίες, που ασχολούνται κυρίως με εμπόριο ναρκωτικών και ανθρώπων, απέκτησαν τη φήμη των πιο σκληρών, με χαρακτηριστικό τους την ακραία βία. Ο βρετανικός Τύπος είχε χαρακτηρίσει τη σικελική Καμόρα «νηπιαγωγείο» σε σύγκριση με τους Αλβανούς. H πλειονότητα των κρατουμένων, τουλάχιστον στις ελληνικές φυλακές, λίγη σχέση έχει με το οργανωμένο έγκλημα. Προσφάτως το υπουργείο Δικαιοσύνης ανακοίνωσε ότι ξεκινά διαπραγματεύσεις με την αλβανική κυβέρνηση προκειμένου να χρηματοδοτήσει την ανέγερση φυλακής για να αποσυμφορηθούν οι ελληνικές φυλακές. «Είναι γεγονός ότι ο μισός περίπου πληθυσμός των κρατουμένων στη χώρα είναι αλλοδαποί, η πλειονότητα των οποίων έχει αλβανική υπηκοότητα. "Οπερ έδει δείξαι" για τους αφελείς ή τους εραστές της καταστολής. H πραγματικότητα είναι όμως διαφορετική» επισημαίνει ο κ. Βασ. Καρύδης, αναπληρωτής καθηγητής Εγκληματολογίας. H Αστυνομία ελέγχει (ποσοστιαία) τους μετανάστες 15 φορές περισσότερο από τους έλληνες πολίτες, με αποτέλεσμα την αποκάλυψη περισσότερων δραστών. Οι μετανάστες κατηγορούμενοι προφυλακίζονται πολύ ευκολότερα από τους Ελληνες, κρίνονται ευκολότερα ένοχοι από τα δικαστήρια και συχνά τους επιβάλλονται βαρύτερες ποινές σε παρόμοιες περιπτώσεις.
«Αν στα ανωτέρω» συνεχίζει ο κ. Καρύδης, «προστεθούν η δεδομένη εκμετάλλευση, ο κοινωνικός αποκλεισμός και οι προκαταλήψεις προς τους μετανάστες, πρόκειται περισσότερο για "εγκληματοποίηση" της μεταναστευτικής κοινότητας παρά για τη "βαριά εγκληματικότητα" που τους αποδίδεται. Οφείλουμε επίσης να αντιληφθούμε ότι το μεταναστευτικό ρεύμα δεν είναι κάποιο "ιστορικό ατύχημα" αλλά ένα μη αναστρέψιμο κοινωνικοπολιτικό φαινόμενο που αφορά ολόκληρη την Ευρώπη. H ομαλή ενσωμάτωση της δεύτερης γενιάς μεταναστών αποτελεί το μεγάλο στοίχημα της κοινωνικής πολιτικής για τις επόμενες δεκαετίες. Παραμένει ζητούμενο μια συγκροτημένη αντεγκληματική πολιτική, αντί για σπασμωδικές ενέργειες υπό την πίεση των πραγμάτων.
Κατόπιν τούτων, το μέτρο της ανέγερσης νέων φυλακών στην Αλβανία, για να εκτίουν εκεί την ποινή τους καταδικασθέντες στην Ελλάδα (με τη συναίνεσή τους άραγε;), είναι τουλάχιστον αποπροσανατολιστικό. Απλώς η ελληνική πολιτεία απεκδύεται των ευθυνών και προσθέτει νέα κυκλώματα στα ήδη υπάρχοντα».
Πριν από την ποδοσφαιρική αναμέτρηση Ελλάδας - Αλβανίας, στη γειτονική χώρα υπήρχε κλίμα μαζικής υστερίας κατά των Ελλήνων. «Το κυνήγι της αστυνομίας, οι κλούβες, οι απελάσεις, η κακομεταχείριση, η πράσινη κάρτα, όλα αυτά μαζεύτηκαν εκείνο το απόγευμα έξω από το γήπεδο» λέει ο κ. Αλιμάνι. Οι Αλβανοί αυτή την περίοδο απορρίπτουν κάθε τι ελληνικό. Στο λεξικό της αλβανικής γλώσσας υπάρχει το λήμμα «κανούνι» που σημαίνει βεντέτα. Ετυμολογικά προέρχεται από την ελληνική λέξη κανών και παραπέμπει στο άγραφο δίκαιο, αλλά στην Αλβανία ελάχιστοι γνωρίζουν ή είναι πρόθυμοι να παραδεχθούν την πραγματική ρίζα της λέξης· η κυρίαρχη άποψη είναι ότι πρόκειται για αρχαία αλβανικά. Αρχαίοι Αλβανοί ήταν, κατά τους υποστηρικτές της άποψης αυτής, και οι κάτοικοι της Απολλωνίας στο Φιέρι, αν και στα ερείπια οι επιγραφές που σώζονται είναι ελληνικές.
Αν ψάχνουν τόσο απεγνωσμένα οι Αλβανοί για ένδοξους προγόνους γιατί δεν ξεφυλλίζουν την ελληνική ιστορία; Πολλοί από τους ήρωες της επανάστασης του 1821 ήταν Αρβανίτες, π.χ. οι Σουλιώτες, οι Μανιάτες, οι μπουρλοτιέρηδες της Υδρας και των Σπετσών. Για τον έναν ή για τον άλλο λόγο οι Αρβανίτες πολύ σύντομα όχι μόνο ενσωματώθηκαν πλήρως στην ντόπια κοινωνία, αλλά απέκτησαν και ελληνική συνείδηση. H παρουσία τους ούτε κρυφή ήταν ούτε προκαλούσε. Στον Μεσοπόλεμο μάλιστα, που οι μειονότητες ψήφιζαν με ειδικούς εκλογικούς καταλόγους, εξελέγη βουλευτής ο Αλή Ντίνο Μπέη, αλβανικής καταγωγής, γιος μεγάλου βεζίρη. Αυτή η ιστορία έχει εξοβελιστεί από τα σχολικά συγγράμματα, όχι όμως και από τα chat rooms στο Διαδίκτυο, όπου χρησιμοποιείται από τους αλβανούς χρήστες του Internet για αντεπίθεση στους Ελληνες.
«Αυτά τα πράγματα όταν τα κρύβεις κάτω από το χαλί έρχεται η στιγμή που ο άλλος τα ανακαλύπτει και τα χρησιμοποιεί εναντίον σου» παρατηρεί ο κ. Αλκης Ρήγος, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. «Ενας λόγος που έχουμε αυτή τη σχέση με τους Αλβανούς είναι η δική μας σχέση με τους προγόνους μας» συνεχίζει ο ίδιος. «Αισθανόμαστε ότι δεν είμαστε άξιοι της ιστορικής μας ταυτότητας και προσπαθούμε να επιβεβαιώσουμε την ανωτερότητά μας μέσω των μεταναστών. Είναι παράλογο να βρίσκεται η κοινωνία σε άμυνα αντί να προβάλλει με αυτοπεποίθηση το γεγονός ότι οι μετανάστες μετέχοντας του ελληνικού πολιτισμού γίνονται Ελληνες. Αλλά ο Ελληνας έχει ένα αίσθημα ανασφάλειας και αβεβαιότητας για τη σημερινή του ταυτότητα».
Φταίει άραγε μόνον η ελληνική νοοτροπία που ράγισε το γυαλί; «Γιατί λίγα κάναμε και εμείς στους Ελληνες; Ωστόσο πρέπει να καταλάβετε. Ο Αλβανός άνοιξε μια πόρτα και βρέθηκε απότομα από το σκοτάδι στο φως. "Μεθύσαμε" και πολλοί σκέφτηκαν "εδώ κλέβαμε στην Αλβανία, θα έχουμε πρόβλημα με αυτούς που δεν ξέρουν τι έχουν;"» λέει ο κ. Αλιμάνι. Οταν άνοιξαν τα σύνορα έφυγαν από την Αλβανία πολλοί επιστήμονες, καθηγητές, αρχιτέκτονες με την ιδέα ότι όπου πάνε θα αναγνωρισθεί το επάγγελμά τους, όπως γινόταν όταν ταξίδευαν στην πρώην ΕΣΣΔ. Ολοι αυτοί είχαν μεγαλώσει με το σύνθημα «είμαστε το φανάρι της Ευρώπης». «Και το πιστεύαμε! Αυτά που ζήσαμε εκεί μια ζωή τώρα φαίνονται και σε μας απίστευτα, ακατανόητα» λέει η κυρία Δήμητρα Μάλλιου, φιλόλογος, καθηγήτρια στην Αλβανία, οικιακή βοηθός στην Ελλάδα, η οποία εδώ και έναν χρόνο εργάζεται ως σύμβουλος για τις μετανάστριες στο Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ).
«Εμείς δεν ξέραμε τι σημαίνει μετανάστευση» συμπληρώνει ο κ. Αλιμάνι. «H μετανάστευση είναι πολύ άγριο πράγμα. Πολλοί ένιωσαν ταπείνωση. Κανένας δεν σκέφθηκε ότι και η Ελλάδα δεν ήταν έτοιμη να δεχθεί τέτοιο κύμα μεταναστών. Εγώ στην Αλβανία μόνο βιβλία είχα πιάσει, σπούδαζα σκηνοθεσία θεάτρου, εδώ έκανα όλες τις δουλειές. Ταπείνωση όμως δεν επέτρεψα στον εαυτό μου να νιώσει. Απλώς το πήρα απόφαση ότι εμείς ανήκουμε στην άτυχη γενιά - η κόρη μου, είμαι σίγουρος, θα ζήσει καλύτερα. Το ερώτημα είναι πώς πας στην άλλη χώρα, με ανοιχτή καρδιά ή με καχυποψία» λέει.
Οι Αλβανοί σήμερα δεν είναι οι εξαθλιωμένοι μετανάστες του '91. Βέβαια, οι περισσότεροι εξακολουθούν να εργάζονται στον κατασκευαστικό (42%) και στον γεωργικό τομέα, οι μετανάστες οικοδόμοι που εργάστηκαν στα ολυμπιακά έργα ήταν σε ποσοστό 70% Αλβανοί. Αλβανοί ήταν και οι μισοί από τους νεκρούς σε εργατικά ατυχήματα. Υπάρχουν όμως και αυτοί που έχουν ανοίξει επιχειρήσεις, έχουν σταθερή απασχόληση, εκδίδουν εφημερίδες, περιοδικά. Ο κ. Γκέργκι Γκαμπέτα, 33 ετών, είναι πρώην πολιτικός μηχανικός, ιδιοκτήτης ενός καταστήματος πώλησης ηλεκτρονικών υπολογιστών και εκδότης του περιοδικού «Prestige», που εκδίδεται εδώ και τρία χρόνια στη Θεσσαλονίκη, και η πανελλήνια κυκλοφορία του φθάνει περίπου στα 3.000 έντυπα. Το περιοδικό είναι ποικίλης ύλης, με έμφαση στα θέματα των μεταναστών, «αλλά αναγκαστικά βάζουμε και θέματα lifestyle, όπως και τα ελληνικά MME. Πάσχουμε όμως από διαφήμιση, γιατί πολλές εταιρείες σκέφτονται ότι οι μετανάστες δεν ξοδεύουν. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Οι Αλβανοί πλέον καταναλώνουν όπως ακριβώς και οι Ελληνες» λέει.
Στην Αθήνα έχουν ιδρυθεί επτά σύλλογοι αλβανών μεταναστών, με κυρίαρχο το Φόρουμ Αλβανών Μεταναστών. Οι μετανάστες δεν στέλνουν πλέον όλα τους τα χρήματα πίσω στην πατρίδα· έχουν καταθέσεις σε τράπεζες, αγοράζουν σπίτια - στην Αθήνα περίπου 50.000 Αλβανοί είναι ιδιοκτήτες κατοικίας, κυρίως στην Κυψέλη, στις πλατείες Βάθης και Αττικής, γενικά όπου μπορούν να βρουν φτηνά διαμερίσματα σε χαμηλούς ορόφους, κοντά σε δικούς τους ανθρώπους. «Παλαιότερα η συμβίωση ήταν πιο δύσκολη. Σταδιακά όμως το πρόβλημα αμβλύνεται. Σε πολλές πολυκατοικίες στο κέντρο της πόλης κατοικούν Ελληνες στους πάνω ορόφους και Αλβανοί στους κάτω. Οι λόγοι είναι οικονομικοί όχι ρατσιστικοί και πάντως οι αγορές σπιτιών από τους Αλβανούς έκαναν καλό στην κτηματαγορά» λέει ο σύμβουλος διαχείρισης ακινήτων κ. N. Γιανουλέλης. Οι Ελληνες πάντως εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν με δυσπιστία τους Αλβανούς ως ενοικιαστές, επειδή τους θεωρούν οικονομικά αφερέγγυους.
Το 90% των Αλβανών είναι πελάτες ελληνικών τραπεζών με μέσο όρο καταθέσεων 15.000 ευρώ, σχεδόν διπλάσιο από αυτόν των Ελλήνων. Κάθε χρόνο το μεταναστευτικό συνάλλαγμα των Αλβανών που μεταφέρεται από την Ελλάδα στην Αλβανία φθάνει περίπου τα 400 εκατ. ευρώ, όσο δηλαδή το 9% του αλβανικού ΑΕΠ. Με την ένταξή τους στα ασφαλιστικά ταμεία βελτίωσαν τη σχέση μεταξύ εργαζομένων και συνταξιούχων, η οποία βρίσκεται πολύ χαμηλά, περίπου στο 2,2. Οχι ότι λύθηκε το πρόβλημα, αφού σήμερα ένας στους έξι εργαζομένους (συνήθως μετανάστης) είναι ανασφάλιστος, ενώ μία στις δέκα επιχειρήσεις είναι αναπόγραφη (δεν εμφανίζεται δηλαδή στις καταστάσεις του IKA). Το αποτέλεσμα είναι ότι η εισφοροδιαφυγή ανέρχεται ετησίως στο 1,5 δισ. ευρώ. Επίσης το όφελος για τα Ταμεία από την ένταξη των μεταναστών σε αυτά είναι μακροπρόθεσμα αμφίβολο, αφενός γιατί αρκετοί εργοδότες αρνούνται να καταβάλλουν τα ένσημα και αφετέρου επειδή δεν υπάρχει διακρατική συμφωνία για μεταφορά των ασφαλιστικών εισφορών από την Ελλάδα στη Αλβανία, οπότε οι μετανάστες προτιμούν να αποταμιεύσουν τα χρήματά τους παρά να καταβάλλουν εισφορές χωρίς ανταποδοτικό όφελος.
Σήμερα σχεδόν το 40% των Αλβανών που βρίσκονται στη χώρα μας δεν έχει φθάσει στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, το 11% δηλώνει ότι δεν ξέρει γραφή και ανάγνωση και μόνο το 4% είναι πτυχιούχοι ανωτάτων σχολών. Ωστόσο μια νέα γενιά αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών διαμορφώνεται στα ελληνικά σχολεία. Πέρυσι 130.000 ξένοι μαθητές (98.241 αλλοδαποί και οι υπόλοιποι παλιννοστούντες) κάθισαν στα θρανία, ενώ στο δημοτικό περίπου οι μισοί μαθητές (51,6%) δεν είναι Ελληνες. Τα αντίστοιχα ποσοστά είναι στα νηπιαγωγεία 8,5%, 25,7% στα γυμνάσια και 14,2% στα λύκεια και στα Τεχνικά και Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια (TEE).
ΣΥΛΛΟΓΟΙ
«Ξεκινήσαμε στραβά»...
H εικόνα των Αλβανών στην ελληνική κοινωνία είναι πολύ αρνητική, κυρίως λόγω της τάσης και από τα MME για γενίκευση: σκοτώνει ένας Αλβανός, σκοτώνουν όλοι οι Αλβανοί. Αντιθέτως ο Αλβανός που στο δυστύχημα του Μαλιακού βοήθησε να βγουν τα παιδιά από το λεωφορείο δεν «έπαιξε» ως είδηση. Αυτό θέλουν να αλλάξουν οι σύλλογοί τους προβάλλοντας τα θετικά της παρουσίας των Αλβανών στην Ελλάδα, καθώς και επιτυχημένους συμπατριώτες τους που ζουν στην Ελλάδα. «Ξεκινήσαμε στραβά» παρατηρεί ο κ. Γκαμπέτα. «Πήγαμε να χτίσουμε ένα σπίτι και αρχίζουμε από το ρετιρέ. Πρέπει κάποια στιγμή να βρούμε τη χρυσή τομή, αυτά που μας ενώνουν. Να υπερβούμε αυτή τη βαλκανική νοοτροπία που μας κρατά εγκλωβισμένους σε παλιά μίση και προκαταλήψεις». Για να συμβεί αυτό πρέπει κατ' αρχάς να ξεκαθαρίσει το νομοθετικό πλαίσιο για τους μετανάστες, το οποίο σήμερα αποτελεί τη μεγαλύτερη τροχοπέδη για την ενσωμάτωσή τους και πηγή των πολλών προβλημάτων.
ΜΕΙΚΤΟΙ ΓΑΜΟΙ
Λίγοι στεριώνουν...
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση των μεικτών γάμων ανάμεσα σε Ελληνες και σε Αλβανίδες κυρίως - το αντίστροφο φαινόμενο είναι σπάνιο. «Λίγοι γάμοι στεριώνουν» επισημαίνει η κυρία Μάλλιου. «Συνήθως χαλάνε από την απαξίωση του περιβάλλοντος του ζευγαριού για την αλβανίδα νύφη - σπανίως Ελληνίδα παντρεύεται Αλβανό -, αν και πολλές φορές οι Αλβανίδες είναι πιο μορφωμένες από τους συζύγους τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα μεγαλύτερα θύματα είναι τα παιδιά, που πέραν των άλλων προβλημάτων δεν μπορούν να κατασταλάξουν ποια είναι η ταυτότητά τους. Υπάρχει και η άλλη περίπτωση, παιδιά Αλβανών που πασχίζουν απεγνωσμένα να κρύψουν την πραγματική τους ταυτότητα με παρότρυνση των γονιών τους. Ξέρετε πόσα παιδιά έχουν ψυχολογικά προβλήματα και το κρύβουν;». Το «περιβάλλον» όμως δεν έχει κανένα πρόβλημα όταν κάποιο αρσενικό μέλος του πληρώνει με τον μήνα αλλοδαπή οικιακή βοηθό, εμφανίσιμη, «που να παρέχει όλες τις εξυπηρετήσεις», κάτι που έχει αρχίσει να θεωρείται μια νέα μορφή trafficking γυναικών.
Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ
* Τι αποκάλυψε η πρόσφατη «σύγκρουση» με αφορμή έναν ποδοσφαιρικό αγώνα
Εκείνοι απορρίπτουν κάθε τι το ελληνικό και εμείς τους θεωρούμε φτωχούς συγγενείς που έχουν στο αίμα τους την εγκληματικότητα
ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΡΟΥΣΤΑΛΛΗ
«H Ελλάδα για μένα δεν σταματά στα σύνορα με την Αλβανία. Και από κει, όταν πάω στο χωριό μου, ελληνικά ακούω. Στα Τίρανα βλέπεις εστιατόρια που πουλάνε souvlaki και giro, οι μεγάλες επιχειρήσεις είναι θυγατρικές ελληνικών. Και όμως παντού σε ποτίζει το μίσος του κόσμου για τους Ελληνες». Ο κ. Μπουγιάρ Αλιμάνι ζει στην Αθήνα και είναι σκηνοθέτης, το 2002 κέρδισε το βραβείο στο φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους στη Δράμα. Γιατί να υπάρχει μίσος; Πού ξεστράτισε η σχέση Ελλήνων και Αλβανών, μια σχέση πολύ διαφορετική από αυτή που έχουν οι Ελληνες με άλλους μετανάστες; Ο κ. Αλιμάνι μπλέκει σκεφτικός τα δάχτυλά του, δάχτυλα χοντρά, χειρώνακτα όχι καλλιτέχνη - στα νύχια υπάρχουν ακόμη ίχνη μπογιάς, «βάφω για να ζω » λέει. «Ξέρετε τι νομίζω ότι καθορίζει τη σχέση των δύο λαών; H ζήλια του φτωχού αδελφού για τον πλούσιο συγγενή του» απαντά.
Στο μυαλό του μέσου Ελληνα, ο Αλβανός εκτός από φτωχός συγγενής είναι συνδεδεμένος με την εγκληματικότητα. Είναι αλήθεια ότι οι αλβανικές συμμορίες, που ασχολούνται κυρίως με εμπόριο ναρκωτικών και ανθρώπων, απέκτησαν τη φήμη των πιο σκληρών, με χαρακτηριστικό τους την ακραία βία. Ο βρετανικός Τύπος είχε χαρακτηρίσει τη σικελική Καμόρα «νηπιαγωγείο» σε σύγκριση με τους Αλβανούς. H πλειονότητα των κρατουμένων, τουλάχιστον στις ελληνικές φυλακές, λίγη σχέση έχει με το οργανωμένο έγκλημα. Προσφάτως το υπουργείο Δικαιοσύνης ανακοίνωσε ότι ξεκινά διαπραγματεύσεις με την αλβανική κυβέρνηση προκειμένου να χρηματοδοτήσει την ανέγερση φυλακής για να αποσυμφορηθούν οι ελληνικές φυλακές. «Είναι γεγονός ότι ο μισός περίπου πληθυσμός των κρατουμένων στη χώρα είναι αλλοδαποί, η πλειονότητα των οποίων έχει αλβανική υπηκοότητα. "Οπερ έδει δείξαι" για τους αφελείς ή τους εραστές της καταστολής. H πραγματικότητα είναι όμως διαφορετική» επισημαίνει ο κ. Βασ. Καρύδης, αναπληρωτής καθηγητής Εγκληματολογίας. H Αστυνομία ελέγχει (ποσοστιαία) τους μετανάστες 15 φορές περισσότερο από τους έλληνες πολίτες, με αποτέλεσμα την αποκάλυψη περισσότερων δραστών. Οι μετανάστες κατηγορούμενοι προφυλακίζονται πολύ ευκολότερα από τους Ελληνες, κρίνονται ευκολότερα ένοχοι από τα δικαστήρια και συχνά τους επιβάλλονται βαρύτερες ποινές σε παρόμοιες περιπτώσεις.
«Αν στα ανωτέρω» συνεχίζει ο κ. Καρύδης, «προστεθούν η δεδομένη εκμετάλλευση, ο κοινωνικός αποκλεισμός και οι προκαταλήψεις προς τους μετανάστες, πρόκειται περισσότερο για "εγκληματοποίηση" της μεταναστευτικής κοινότητας παρά για τη "βαριά εγκληματικότητα" που τους αποδίδεται. Οφείλουμε επίσης να αντιληφθούμε ότι το μεταναστευτικό ρεύμα δεν είναι κάποιο "ιστορικό ατύχημα" αλλά ένα μη αναστρέψιμο κοινωνικοπολιτικό φαινόμενο που αφορά ολόκληρη την Ευρώπη. H ομαλή ενσωμάτωση της δεύτερης γενιάς μεταναστών αποτελεί το μεγάλο στοίχημα της κοινωνικής πολιτικής για τις επόμενες δεκαετίες. Παραμένει ζητούμενο μια συγκροτημένη αντεγκληματική πολιτική, αντί για σπασμωδικές ενέργειες υπό την πίεση των πραγμάτων.
Κατόπιν τούτων, το μέτρο της ανέγερσης νέων φυλακών στην Αλβανία, για να εκτίουν εκεί την ποινή τους καταδικασθέντες στην Ελλάδα (με τη συναίνεσή τους άραγε;), είναι τουλάχιστον αποπροσανατολιστικό. Απλώς η ελληνική πολιτεία απεκδύεται των ευθυνών και προσθέτει νέα κυκλώματα στα ήδη υπάρχοντα».
Πριν από την ποδοσφαιρική αναμέτρηση Ελλάδας - Αλβανίας, στη γειτονική χώρα υπήρχε κλίμα μαζικής υστερίας κατά των Ελλήνων. «Το κυνήγι της αστυνομίας, οι κλούβες, οι απελάσεις, η κακομεταχείριση, η πράσινη κάρτα, όλα αυτά μαζεύτηκαν εκείνο το απόγευμα έξω από το γήπεδο» λέει ο κ. Αλιμάνι. Οι Αλβανοί αυτή την περίοδο απορρίπτουν κάθε τι ελληνικό. Στο λεξικό της αλβανικής γλώσσας υπάρχει το λήμμα «κανούνι» που σημαίνει βεντέτα. Ετυμολογικά προέρχεται από την ελληνική λέξη κανών και παραπέμπει στο άγραφο δίκαιο, αλλά στην Αλβανία ελάχιστοι γνωρίζουν ή είναι πρόθυμοι να παραδεχθούν την πραγματική ρίζα της λέξης· η κυρίαρχη άποψη είναι ότι πρόκειται για αρχαία αλβανικά. Αρχαίοι Αλβανοί ήταν, κατά τους υποστηρικτές της άποψης αυτής, και οι κάτοικοι της Απολλωνίας στο Φιέρι, αν και στα ερείπια οι επιγραφές που σώζονται είναι ελληνικές.
Αν ψάχνουν τόσο απεγνωσμένα οι Αλβανοί για ένδοξους προγόνους γιατί δεν ξεφυλλίζουν την ελληνική ιστορία; Πολλοί από τους ήρωες της επανάστασης του 1821 ήταν Αρβανίτες, π.χ. οι Σουλιώτες, οι Μανιάτες, οι μπουρλοτιέρηδες της Υδρας και των Σπετσών. Για τον έναν ή για τον άλλο λόγο οι Αρβανίτες πολύ σύντομα όχι μόνο ενσωματώθηκαν πλήρως στην ντόπια κοινωνία, αλλά απέκτησαν και ελληνική συνείδηση. H παρουσία τους ούτε κρυφή ήταν ούτε προκαλούσε. Στον Μεσοπόλεμο μάλιστα, που οι μειονότητες ψήφιζαν με ειδικούς εκλογικούς καταλόγους, εξελέγη βουλευτής ο Αλή Ντίνο Μπέη, αλβανικής καταγωγής, γιος μεγάλου βεζίρη. Αυτή η ιστορία έχει εξοβελιστεί από τα σχολικά συγγράμματα, όχι όμως και από τα chat rooms στο Διαδίκτυο, όπου χρησιμοποιείται από τους αλβανούς χρήστες του Internet για αντεπίθεση στους Ελληνες.
«Αυτά τα πράγματα όταν τα κρύβεις κάτω από το χαλί έρχεται η στιγμή που ο άλλος τα ανακαλύπτει και τα χρησιμοποιεί εναντίον σου» παρατηρεί ο κ. Αλκης Ρήγος, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. «Ενας λόγος που έχουμε αυτή τη σχέση με τους Αλβανούς είναι η δική μας σχέση με τους προγόνους μας» συνεχίζει ο ίδιος. «Αισθανόμαστε ότι δεν είμαστε άξιοι της ιστορικής μας ταυτότητας και προσπαθούμε να επιβεβαιώσουμε την ανωτερότητά μας μέσω των μεταναστών. Είναι παράλογο να βρίσκεται η κοινωνία σε άμυνα αντί να προβάλλει με αυτοπεποίθηση το γεγονός ότι οι μετανάστες μετέχοντας του ελληνικού πολιτισμού γίνονται Ελληνες. Αλλά ο Ελληνας έχει ένα αίσθημα ανασφάλειας και αβεβαιότητας για τη σημερινή του ταυτότητα».
Φταίει άραγε μόνον η ελληνική νοοτροπία που ράγισε το γυαλί; «Γιατί λίγα κάναμε και εμείς στους Ελληνες; Ωστόσο πρέπει να καταλάβετε. Ο Αλβανός άνοιξε μια πόρτα και βρέθηκε απότομα από το σκοτάδι στο φως. "Μεθύσαμε" και πολλοί σκέφτηκαν "εδώ κλέβαμε στην Αλβανία, θα έχουμε πρόβλημα με αυτούς που δεν ξέρουν τι έχουν;"» λέει ο κ. Αλιμάνι. Οταν άνοιξαν τα σύνορα έφυγαν από την Αλβανία πολλοί επιστήμονες, καθηγητές, αρχιτέκτονες με την ιδέα ότι όπου πάνε θα αναγνωρισθεί το επάγγελμά τους, όπως γινόταν όταν ταξίδευαν στην πρώην ΕΣΣΔ. Ολοι αυτοί είχαν μεγαλώσει με το σύνθημα «είμαστε το φανάρι της Ευρώπης». «Και το πιστεύαμε! Αυτά που ζήσαμε εκεί μια ζωή τώρα φαίνονται και σε μας απίστευτα, ακατανόητα» λέει η κυρία Δήμητρα Μάλλιου, φιλόλογος, καθηγήτρια στην Αλβανία, οικιακή βοηθός στην Ελλάδα, η οποία εδώ και έναν χρόνο εργάζεται ως σύμβουλος για τις μετανάστριες στο Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ).
«Εμείς δεν ξέραμε τι σημαίνει μετανάστευση» συμπληρώνει ο κ. Αλιμάνι. «H μετανάστευση είναι πολύ άγριο πράγμα. Πολλοί ένιωσαν ταπείνωση. Κανένας δεν σκέφθηκε ότι και η Ελλάδα δεν ήταν έτοιμη να δεχθεί τέτοιο κύμα μεταναστών. Εγώ στην Αλβανία μόνο βιβλία είχα πιάσει, σπούδαζα σκηνοθεσία θεάτρου, εδώ έκανα όλες τις δουλειές. Ταπείνωση όμως δεν επέτρεψα στον εαυτό μου να νιώσει. Απλώς το πήρα απόφαση ότι εμείς ανήκουμε στην άτυχη γενιά - η κόρη μου, είμαι σίγουρος, θα ζήσει καλύτερα. Το ερώτημα είναι πώς πας στην άλλη χώρα, με ανοιχτή καρδιά ή με καχυποψία» λέει.
Οι Αλβανοί σήμερα δεν είναι οι εξαθλιωμένοι μετανάστες του '91. Βέβαια, οι περισσότεροι εξακολουθούν να εργάζονται στον κατασκευαστικό (42%) και στον γεωργικό τομέα, οι μετανάστες οικοδόμοι που εργάστηκαν στα ολυμπιακά έργα ήταν σε ποσοστό 70% Αλβανοί. Αλβανοί ήταν και οι μισοί από τους νεκρούς σε εργατικά ατυχήματα. Υπάρχουν όμως και αυτοί που έχουν ανοίξει επιχειρήσεις, έχουν σταθερή απασχόληση, εκδίδουν εφημερίδες, περιοδικά. Ο κ. Γκέργκι Γκαμπέτα, 33 ετών, είναι πρώην πολιτικός μηχανικός, ιδιοκτήτης ενός καταστήματος πώλησης ηλεκτρονικών υπολογιστών και εκδότης του περιοδικού «Prestige», που εκδίδεται εδώ και τρία χρόνια στη Θεσσαλονίκη, και η πανελλήνια κυκλοφορία του φθάνει περίπου στα 3.000 έντυπα. Το περιοδικό είναι ποικίλης ύλης, με έμφαση στα θέματα των μεταναστών, «αλλά αναγκαστικά βάζουμε και θέματα lifestyle, όπως και τα ελληνικά MME. Πάσχουμε όμως από διαφήμιση, γιατί πολλές εταιρείες σκέφτονται ότι οι μετανάστες δεν ξοδεύουν. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Οι Αλβανοί πλέον καταναλώνουν όπως ακριβώς και οι Ελληνες» λέει.
Στην Αθήνα έχουν ιδρυθεί επτά σύλλογοι αλβανών μεταναστών, με κυρίαρχο το Φόρουμ Αλβανών Μεταναστών. Οι μετανάστες δεν στέλνουν πλέον όλα τους τα χρήματα πίσω στην πατρίδα· έχουν καταθέσεις σε τράπεζες, αγοράζουν σπίτια - στην Αθήνα περίπου 50.000 Αλβανοί είναι ιδιοκτήτες κατοικίας, κυρίως στην Κυψέλη, στις πλατείες Βάθης και Αττικής, γενικά όπου μπορούν να βρουν φτηνά διαμερίσματα σε χαμηλούς ορόφους, κοντά σε δικούς τους ανθρώπους. «Παλαιότερα η συμβίωση ήταν πιο δύσκολη. Σταδιακά όμως το πρόβλημα αμβλύνεται. Σε πολλές πολυκατοικίες στο κέντρο της πόλης κατοικούν Ελληνες στους πάνω ορόφους και Αλβανοί στους κάτω. Οι λόγοι είναι οικονομικοί όχι ρατσιστικοί και πάντως οι αγορές σπιτιών από τους Αλβανούς έκαναν καλό στην κτηματαγορά» λέει ο σύμβουλος διαχείρισης ακινήτων κ. N. Γιανουλέλης. Οι Ελληνες πάντως εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν με δυσπιστία τους Αλβανούς ως ενοικιαστές, επειδή τους θεωρούν οικονομικά αφερέγγυους.
Το 90% των Αλβανών είναι πελάτες ελληνικών τραπεζών με μέσο όρο καταθέσεων 15.000 ευρώ, σχεδόν διπλάσιο από αυτόν των Ελλήνων. Κάθε χρόνο το μεταναστευτικό συνάλλαγμα των Αλβανών που μεταφέρεται από την Ελλάδα στην Αλβανία φθάνει περίπου τα 400 εκατ. ευρώ, όσο δηλαδή το 9% του αλβανικού ΑΕΠ. Με την ένταξή τους στα ασφαλιστικά ταμεία βελτίωσαν τη σχέση μεταξύ εργαζομένων και συνταξιούχων, η οποία βρίσκεται πολύ χαμηλά, περίπου στο 2,2. Οχι ότι λύθηκε το πρόβλημα, αφού σήμερα ένας στους έξι εργαζομένους (συνήθως μετανάστης) είναι ανασφάλιστος, ενώ μία στις δέκα επιχειρήσεις είναι αναπόγραφη (δεν εμφανίζεται δηλαδή στις καταστάσεις του IKA). Το αποτέλεσμα είναι ότι η εισφοροδιαφυγή ανέρχεται ετησίως στο 1,5 δισ. ευρώ. Επίσης το όφελος για τα Ταμεία από την ένταξη των μεταναστών σε αυτά είναι μακροπρόθεσμα αμφίβολο, αφενός γιατί αρκετοί εργοδότες αρνούνται να καταβάλλουν τα ένσημα και αφετέρου επειδή δεν υπάρχει διακρατική συμφωνία για μεταφορά των ασφαλιστικών εισφορών από την Ελλάδα στη Αλβανία, οπότε οι μετανάστες προτιμούν να αποταμιεύσουν τα χρήματά τους παρά να καταβάλλουν εισφορές χωρίς ανταποδοτικό όφελος.
Σήμερα σχεδόν το 40% των Αλβανών που βρίσκονται στη χώρα μας δεν έχει φθάσει στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, το 11% δηλώνει ότι δεν ξέρει γραφή και ανάγνωση και μόνο το 4% είναι πτυχιούχοι ανωτάτων σχολών. Ωστόσο μια νέα γενιά αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών διαμορφώνεται στα ελληνικά σχολεία. Πέρυσι 130.000 ξένοι μαθητές (98.241 αλλοδαποί και οι υπόλοιποι παλιννοστούντες) κάθισαν στα θρανία, ενώ στο δημοτικό περίπου οι μισοί μαθητές (51,6%) δεν είναι Ελληνες. Τα αντίστοιχα ποσοστά είναι στα νηπιαγωγεία 8,5%, 25,7% στα γυμνάσια και 14,2% στα λύκεια και στα Τεχνικά και Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια (TEE).
ΣΥΛΛΟΓΟΙ
«Ξεκινήσαμε στραβά»...
H εικόνα των Αλβανών στην ελληνική κοινωνία είναι πολύ αρνητική, κυρίως λόγω της τάσης και από τα MME για γενίκευση: σκοτώνει ένας Αλβανός, σκοτώνουν όλοι οι Αλβανοί. Αντιθέτως ο Αλβανός που στο δυστύχημα του Μαλιακού βοήθησε να βγουν τα παιδιά από το λεωφορείο δεν «έπαιξε» ως είδηση. Αυτό θέλουν να αλλάξουν οι σύλλογοί τους προβάλλοντας τα θετικά της παρουσίας των Αλβανών στην Ελλάδα, καθώς και επιτυχημένους συμπατριώτες τους που ζουν στην Ελλάδα. «Ξεκινήσαμε στραβά» παρατηρεί ο κ. Γκαμπέτα. «Πήγαμε να χτίσουμε ένα σπίτι και αρχίζουμε από το ρετιρέ. Πρέπει κάποια στιγμή να βρούμε τη χρυσή τομή, αυτά που μας ενώνουν. Να υπερβούμε αυτή τη βαλκανική νοοτροπία που μας κρατά εγκλωβισμένους σε παλιά μίση και προκαταλήψεις». Για να συμβεί αυτό πρέπει κατ' αρχάς να ξεκαθαρίσει το νομοθετικό πλαίσιο για τους μετανάστες, το οποίο σήμερα αποτελεί τη μεγαλύτερη τροχοπέδη για την ενσωμάτωσή τους και πηγή των πολλών προβλημάτων.
ΜΕΙΚΤΟΙ ΓΑΜΟΙ
Λίγοι στεριώνουν...
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση των μεικτών γάμων ανάμεσα σε Ελληνες και σε Αλβανίδες κυρίως - το αντίστροφο φαινόμενο είναι σπάνιο. «Λίγοι γάμοι στεριώνουν» επισημαίνει η κυρία Μάλλιου. «Συνήθως χαλάνε από την απαξίωση του περιβάλλοντος του ζευγαριού για την αλβανίδα νύφη - σπανίως Ελληνίδα παντρεύεται Αλβανό -, αν και πολλές φορές οι Αλβανίδες είναι πιο μορφωμένες από τους συζύγους τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα μεγαλύτερα θύματα είναι τα παιδιά, που πέραν των άλλων προβλημάτων δεν μπορούν να κατασταλάξουν ποια είναι η ταυτότητά τους. Υπάρχει και η άλλη περίπτωση, παιδιά Αλβανών που πασχίζουν απεγνωσμένα να κρύψουν την πραγματική τους ταυτότητα με παρότρυνση των γονιών τους. Ξέρετε πόσα παιδιά έχουν ψυχολογικά προβλήματα και το κρύβουν;». Το «περιβάλλον» όμως δεν έχει κανένα πρόβλημα όταν κάποιο αρσενικό μέλος του πληρώνει με τον μήνα αλλοδαπή οικιακή βοηθό, εμφανίσιμη, «που να παρέχει όλες τις εξυπηρετήσεις», κάτι που έχει αρχίσει να θεωρείται μια νέα μορφή trafficking γυναικών.